Macquarie Üniversitesi’ndeki araştırmacılar tarafından geliştirilen “toksik erkek tekniği,” erkek sivrisineklere, örümcek ve deniz şakayığı zehir proteinleri üretme yeteneği kazandırmaktadır. Bu yenilikçi yaklaşımda, bahsedilen zehir proteinleri, çiftleşme esnasında dişi sivrisineklere enjekte edilmekte ve dişilerin yaşam sürelerini kısaltmaktadır. Önceki araştırmalar, meyve sinekleri üzerinde yapılan bir çalışmanın ardından bu teknolojinin, dang humması ve Zika virüsü gibi hastalıkları taşıyan sivrisinek türlerinde test edilmeye başlandığını göstermektedir. Bu alandaki araştırmaların, böcek ilaçlarının yerel ekosistemlere zarar vermeden hastalık salgınlarını etkili bir şekilde kontrol altına almayı hedeflediği vurgulanmaktadır.
Çalışmanın baş yazarı Sam Beach, geliştirdikleri yöntemin gücünü vurgulayarak, “Hedefimiz, bir erkek sivrisineğin bir dişiyle çiftleşmesi ve ardından dişinin hemen ölmesidir,” demektedir. Ancak, genetik müdahale sürecinin oldukça zorlu olduğunu; çünkü bu genetik materyallerin yeni yumurtalara cam iğnelerle enjekte edilmesi gerektiğini de eklemektedir. Bu durum, yöntemin pratikte uygulanabilirliğini sağlamlaştırırken, aynı zamanda araştırmanın karmaşıklığını artırmaktadır.
Özellikle unutulmaması gereken bir nokta, yalnızca dişi sivrisineklerin kan emdiğidir. Dişi sivrisinekler genellikle yaşamlarının ilk 24 ila 48 saati arasında çiftleşmektedir. Ancak bu dişiler, haftalarca hayatta kalabilmekte ve hastalıkları yaymaya devam edebilmektedir. Yeni uygulama ile, dişi sivrisineklerin kan emme oranlarının %40-60 oranında azalabileceği öngörülmektedir. Bu oranlar, hastalık kontrolü açısından son derece önemli bir gelişmeyi işaret etmektedir.
The Guardian’da yer alan haberlere göre, bu teknik, diğer genetik biyokontrol yöntemlerinden farklı olarak doğrudan dişi sivrisinekleri hedef almaktadır. Sam Beach, “Bu yöntemle dişi sivrisinek popülasyonunun boyutunu hızlı bir şekilde azaltabilir ve vektör kaynaklı hastalıkların yayılmasında önemli bir düşüş sağlayabiliriz” şeklinde bir değerlendirme yapmaktadır. Bu durum, gelecekteki hastalık yönetimi stratejileri açısından son derece umut verici bir gelişmedir.
Melbourne Üniversitesi’nden evrimsel biyolog Dr. Tom Schmidt ise, böcek ilaçlarına karşı hızla direnç geliştiren sivrisineklerin, bu direnci gemi ve uçaklar aracılığıyla dünya genelinde yayabildiğini belirtmektedir. Bu durum, yeni ve etkili zararlı yönetimi yöntemlerine olan ihtiyacı daha da artırmaktadır. Schmidt, daha önce Avustralya’da Wolbachia bakterisi ile enfekte edilen sivrisineklerin kuzey Queensland’de dang humması yayılımını büyük ölçüde azalttığını hatırlatarak, genetik yaklaşımların da etkin olabileceğini vurgulamaktadır.
Adelaide Üniversitesi’nden bulaşıcı hastalıklar araştırmacısı Prof. Philip Weinstein ise, tüm sivrisinek türlerinin hastalık taşıyıcısı olmayacağını belirterek, sivrisineklerin ekosistem içinde polen taşıyıcıları ve balıklar ile yarasalar için önemli bir besin kaynağı olduğunu ifade etmektedir. Weinstein, ideal çözümün sivrisinekleri tamamen ortadan kaldırmak yerine, popülasyonlarını kontrol altında tutmak olduğuna dikkat çekmektedir. Bu tür yaklaşımlar, ekosistem dengesinin korunması adına son derece kritik bir öneme sahip olmaktadır.
