Biyostatistik ve ekoloji uzmanı Prof. Luca Luiselli, uzun yıllardır Afrika ormanlarında tehdit altındaki türler üzerinde araştırmalar yapmaktadır. Özellikle son çalışmalarında Golyat böceklerinin hızla yok olduğunu gözlemlemiş ve bu doğrultuda araştırmalarını genişletmiştir.
GOLYAT BÖCEKLERİ NEDEN ÖNEMLİ?
Golyat böcekleri (Goliathus türleri), dünyanın en büyük böcekleri arasında yer almakta olup, erkekleri 110 mm uzunluğa kadar büyüyebilir ve belirgin Y şeklindeki boynuzlarıyla tanınırlar; dişi bireylerde ise bu boynuzlar bulunmamaktadır.
Bu böcekler, Batı Afrika’daki yağmur ormanlarında besin döngüsünde kritik bir rol oynamaktadır. Larvaları bitki atıkları ve etle beslenerek ormandaki besinlerin geri dönüşümünü sağlamaktadır. Yetişkin bireyler ise yalnızca belirli ağaç türlerinden akan öz suyla beslenmektedirler.
Ayrıca, Golyat böcekleri orman ekosisteminin sağlığını gösteren bir biyomarker olarak kabul edilmektedir. Eğer bir ormanda bol miktarda Golyat böceği bulunuyorsa, bu durum o bölgedeki ekosistemin sağlıklı olduğunun bir göstergesi olarak değerlendirilir. Bununla birlikte, bu böceklerin popülasyonunun azalması, ormandaki diğer türlerin de tehlike altında olduğuna dair bir sinyal vermektedir.
Prof. Luiselli ve ekibi, Batı Afrika’daki yerel halkla yapılan röportajlar sayesinde Golyat böceklerinin popülasyonunda kayda değer bir düşüş olduğunu doğrulamıştır. Bölgedeki avcılar, çiftçiler ve ormanda ürün toplayan kişiler, önceden olduklarından çok daha az sayıda Golyat böceği gördüklerini belirtmişlerdir.
Yapılan doğrudan gözlemler ve alan çalışmaları, Goliathus cacicus ve Goliathus regius türlerinin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu göstermiştir. Örneğin:
- Goliathus cacicus, 95 mm uzunluğa kadar büyüyebilen ve sadece yağmur ormanlarında yaşayan bir türdür. Bu türün yaklaşık yüzde 80’i sadece Fildişi Sahili’nde orman kaybı nedeniyle yok olmuştur.
- Goliathus regius ise 105 mm’ye kadar büyüyebilir ve daha kuru ormanlarda yaşamaktadır. Bu tür de doğal yaşam alanının yüzde 40’ını kaybetmiştir.
Araştırmacılar, Golyat böceklerinin bazı bölgelerde artık tamamen yok olduğunu ve özellikle Fildişi Sahili’ndeki Banco Ormanı Milli Parkı’nda bu böceklerin bulunmadığını belirtmişlerdir.
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ NELER?
Golyat böceklerinin en büyük tehditlerinden biri, kakao üretimi için ormanların yok edilmesidir. Batı Afrika’daki yağmur ormanları, küresel çikolata endüstrisini desteklemek amacıyla hızla tarım alanlarına dönüştürülmektedir.
Bir diğer tehdit ise kurutulmuş böcek ticaretidir. On binlerce Golyat böceği yakalanıp koleksiyonculara ve Batı’daki pazarlara satılmaktadır. Bu ticaret genellikle eBay, Facebook gibi online platformlar üzerinden gerçekleştirilmekte ve bu durum popülasyonları tehdit etmektedir.
Buna rağmen, hâlâ koruma altına alınmış bazı bölgeler bulunmaktadır. Nijerya, Kamerun, Uganda
