ABD doları, tarihinin en kritik dönemlerinden birini yaşıyor. Derin jeopolitik ve ekonomik etkileri olması beklenen önemli bir adım atıldı: Bağımsız Devletler Topluluğu’na (BDT) üye 11 ülke, uluslararası ticaret işlemlerinde dolar kullanmayı bırakma kararı aldı. Bu karar, global ekonomik dengeleri alt üst edebilecek bir gelişme olarak öne çıkıyor. Geçtiğimiz yıllarda dünya genelinde artan ekonomik belirsizlikler ve öngörülemez politikalar, birçok ülkenin dolara olan bağımlılığını sorgulamasına neden olmuştur.
Larepublica’ya göre ABD’nin 2022’de Rusya’ya uygulamaya başladığı yaptırımlar, uluslararası ekonomik ilişkilerdeki değişimin hızını artırdı. Bu durum, BDT ülkelerinin ekonomik ve siyasi özerkliklerini korumak amacıyla dolara alternatif arayışına girmelerine yol açtı. Yerel para birimlerinin kullanımını teşvik etmeye yönelik atılan bu adım, küresel ekonomide bir dönüm noktası yaratabilir ve doların uluslararası ticaretteki tarihi hakimiyetine meydan okuyabilir. Ülkeler, dolara olan bağımlılıklarını azaltarak daha bağımsız ekonomik büyüme stratejileri geliştirmeyi amaçlıyor.
Hangi ülkeler dolar kullanıma son verdi?
Dolar kullanımını sona erdirme kararı alan BDT ülkeleri arasında Ermenistan, Azerbaycan, Belarus, Kazakistan, Kırgızistan, Moldova, Rusya, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Ukrayna bulunuyor. Bu ülkelerin bir araya gelerek aldıkları bu karar, bölgedeki ekonomik ilişkilerin yeniden şekillenmesine yol açabilir. Ukrayna ile Rusya arasındaki son dönemdeki gerginliklere rağmen, bu ülkelerin çoğu güçlü ekonomik bağlarını sürdürüyor ve ortak bir strateji benimsemeye karar verdi. Bu değişimin yalnızca siyasi sebeplerle değil, aynı zamanda yerel ekonomileri güçlendirme ve finansal rezervleri çeşitlendirme amacı taşıdığı ifade ediliyor.
Bu ülkeler, dolara olan bağımlılıklarını azaltarak şu hedeflere ulaşmayı amaçlıyor:
- Yerel para birimlerini uluslararası döviz piyasasında güçlendirmek.
- Yabancı güçlerin uyguladığı yaptırımların olumsuz etkilerini en aza indirmek.
- Doların oynaklığından kaynaklanan riskleri azaltmak için rezervleri altın gibi varlıklarla çeşitlendirmek.
Bölgedeki ekonomik istikrarı güçlendirecek
Dolarizasyonun azaltılması, küresel ekonomi için önemli bir zorluk oluşturuyor. BDT ülkelerinin ABD dolarına olan bağımlılığı azaldıkça, bölgedeki ekonomik istikrarı güçlendirebilecek yerel para birimlerinin kullanımına dayalı yeni ticaret dinamikleri ortaya çıkıyor. Ancak, bu süreç ABD’nin küresel piyasalardaki nüfuzunu zayıflatabilir ve doların gelecekteki değerini etkileyebilir. Dolardan bağımsızlaşma çabaları, sadece BDT ülkeleriyle sınırlı kalmayıp, başka gelişmekte olan ekonomilerin de benzer adımları atmasıyla genişleyebilir.
Uluslararası işlemlerde yerel para birimlerinin giderek daha fazla benimsenmesiyle, piyasalarda para birimleri arasındaki rekabetin artması muhtemel. Diğer gelişmekte olan ekonomiler de benzer adımlar attıkça, doların küresel para birimi olarak önemi azalabilir; bu da uluslararası finansal dengeyi değiştirebilir ve doların birincil rezerv para birimi olarak rolünü tehdit edebilir. Bu dönüşüm, uzun vadede global ekonomik ilişkilerin yanı sıra ticaret dinamiklerini de köklü bir şekilde değiştirebilir.
