Tüketicilerin mal veya hizmet alımlarına yönelik yaptığı ödemelerdeki zorunluluk, 7 bin liradan 30 bin liraya çıkarıldı. Bu değişiklik, Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde yer alan maddeyle duyuruldu. Resmi Gazete’de yayımlanan bu tebliğ, yürürlüğe girdiğinde, 30 bin liradan fazlası olan ödemelerin banka ve finans kurumları aracılığıyla yapılması zorunluluğunu getirdi.
Yeni düzenlemeyle birlikte, tüketiciler artık 30 bin liranın üzerindeki mal veya hizmet alımları için yapılan ödemelerinde banka aracılığıyla işlem yapma zorunluluğuna tabi tutulacak. Daha önceki uygulamada bu limit 7 bin lira olarak belirlenmişti. Bu değişiklik, tüketicileri ve işyeri sahiplerini doğrudan etkileyecek önemli bir finansal yenilik olarak değerlendiriliyor.
YABANCILARA YENİ DÜZENLEME
Yeni tebliğ, sadece yerli tüketicileri değil, aynı zamanda yabancı uyruklu kişileri de kapsayan düzenlemeleri içeriyor. Mükellef olmayan yabancılar ve Türkiye ikameti olmayan gerçek kişilerle yapılan işlemlerde, tahsilat ve ödemelerin aracı finansal kurumlar kanalıyla yapılması zorunluluğu yeniden masaya yatırıldı. Uygulama kapsamında, yapacakları işlemlerde düzenlenecek faturalarda, yabancıların ya da Türkiye ikamet etmeyen gerçek kişilerin pasaport numaralarının belirtilmesi gerekecek. Bunun yanı sıra, pasaportların bir suretinin faturaya eklenmesi zorunluluğu da kaldırıldı.
Aracı finansal kurumlar tarafından tahsil edilen tutarların, tahsilatın ardından ilk iş günü sonuna kadar yatırılması zorunluluğu da iptal edildi. Bu noktada, işletmelere ve yabancılara yönelik getirilmiş olan bazı yükümlülüklerin hafifletildiği görülüyor.
ÖNCEKİ GÖRÜŞLER VE YORUMLAR
Özellikle bu konuyla ilgili olarak, Sözcü gazetesi yazarı Nedim Türkmen’in 16 Eylül 2023’te kaleme aldığı “Nakit kullanımını azaltmak kolay değil” başlıklı yazısı dikkat çekiyor. Türkmen, bu yazısında, nihai tüketiciler için daha önce belirlenen 7 bin liralık sınırın küçüklüğünün yaratacağı kaos nedeniyle, bu tutarın 30 bin lira olarak belirlenip zamanla düşürülmesinin daha mantıklı olacağını ifade etmişti.
Türkmen, köşe yazısında şunları belirtmişti:
“Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre Haziran 2024 itibarıyla Türkiye’de toplam 124.1 milyon kredi kartı, 191.8 milyon banka kartı ve 96 milyon ön ödemeli kart bulunuyor. Bunlar, nakitsiz ekonomi için geç kalındığını göstermekte. Ancak bu sayılar yanıltıcı olabilir, zira karşılıksız çekler ve bankaların kara listeleri gibi sorunlar mevcut. 2023 yılının ocak-temmuz döneminde 784.000 kişi kredi kartı borçlarını ödeyememiş. Ayrıca, bireysel krediler nedeniyle takibe düşen kişi sayısı 642.000 olarak kaydedildi. İcra dosyaları sayısı ise bu yıl artarak 22.740.355’e ulaştı. Tüm bu veriler, nakit sınırının çok düşük olması nedeniyle ciddi sıkıntılar yaşanabileceğini ortaya koyuyor. Daha mantıklı bir yaklaşım, bu sınırı 30.000 TL olarak artırıp zamanla düşürmektir.”
Ayrıca, Türkmen nakitsiz ekonomi sürecinin tehditlerle değil, teşvik unsurlarıyla desteklenmesi gerektiğini savunuyor. Kayıt dışı ekonominin, kayıtlı ekonomi ile rekabet ettiği bir yapıyı bir günde değiştirmek ise mümkün değil.”
