BBC, bazı İngiliz süpermarketlerinde satılan “İtalyan” domates salçaları hakkında dikkat çekici bir araştırma gerçekleştirdi. Araştırmaya göre, bu salçaların içinde Çin’de yetiştirilen ve Sincan bölgesinde Uygur köle işçilerin topladığı domateslerin yer aldığı ortaya çıktı.
Özellikle İngiltere’deki Tesco, Asda ve Waitrose süpermarketleri gibi zincirlerde bulunan “İtalyan Domates Salçası” ve “İtalya’da yetiştirilmiş domates püresi” gibi ifadelerle pazarlanan ürünlerde yapılan testler sonucunda, bu ürünlerin büyük ihtimalle Çin’den tedarik edilen domatesler içerdiği belirlendi.
Çin, dünya domates ihtiyacının üçte birini karşılayan bir ülke ve domateslerin büyük bir kısmı Sincan bölgesinden geliyor. Bu bölgedeki domates tarımının Uygur ve diğer Müslüman azınlık grupların zorla çalıştırılmasıyla ilişkili olduğu iddia edilmektedir. Birleşmiş Milletler, bu durumu işkence ve insan hakkı ihlali olarak tanımlarken, Çin hükümeti ise bu suçlamaları reddetmekte ve çalışanların haklarının yasalarla korunduğunu savunmaktadır.
BBC’nin gerçekleştirdiği araştırma boyunca, Sincan’daki domates tarlalarında zorla çalıştırılan veya bu duruma tanıklık eden 14 kişiyle görüşmeler yapılmış, onların deneyimleri ile insan hakları ihlalleri arasında bağlantılar kurulmuştur. Bu tanıkların ifadeleri arasında, işçilerin azami domates kotasının doldurulmaması halinde şiddete maruz kaldıklarını belirtmişlerdir.
BBC, dünya çapında yaptığı nakliye verileri analizi ile Sincan’dan domateslerin nasıl Avrupa’ya ulaştığını takip etti. Domateslerin öncelikle trenle Kazakistan ve oradan gemiyle İtalya’ya taşındığı belirlendi. Bu sürecin içinde İtalya’nın önemli domates işleme şirketlerinden biri olan Antonio Petti’nin adı geçmektedir. Petti Grubu, Sincan’daki üreticilerden büyük miktarda domates satın almasının yanı sıra, ürünlerini Avrupa’daki birçok süpermarkete sağladığını iddia ediyor.
Araştırma sonucunda, 64 farklı domates salçası örneğinin test edildiği ve bu örneklerden bazıları gerçekten İtalyan domatesi içerirken, sadece Petti tarafından üretilen 10 farklı üründe Çin domateslerine rastlandığı bilgisi elde edildi. Petti Grubu, tedarikçileriyle olan ilişkilerini gözden geçireceklerini belirtmiştir ancak daha önceki denetimlerde Urallar ve başka ülkelerden gelen ürünlerde köle işçi kullanıldığı iddiaları ile ilgili iki isimli bir şirketle ilgili bağlantılar ortaya çıkmaktadır.
Almanya’nın büyük süpermarket zinciri Lidl, İtalyan Giaguaro şirketi tarafından üretilen bir ürününde
