AKP iktidarı altında, kamu ihalelerini belirli kişilere vermek amacıyla kullanıldığı iddiasıyla eleştirilen pazarlık yöntemi, kamu alımları içindeki önemini giderek arttırdı.
Kamu alımlarında şeffaflığı tehlikeye attığı ve kamu kaynaklarının etkin ve verimli bir şekilde kullanılmasını engellediği gerekçesiyle tartışılan pazarlık yöntemiyle gerçekleştirilen kamu alımlarında Ocak-Haziran 2024 döneminde yeni bir rekor kırıldı.
2024’ün ilk altı ayına ilişkin Kamu Alımları İzleme Raporu, AKP iktidarı döneminde kamu ihalelerinin “Rant aktarım aracı olarak kullanıldığı” iddialarını doğruladı. Rapor, pazarlık yöntemi ve ihale olmaksızın yapılan doğrudan teminlerdeki belirgin artışı gözler önüne serdi.
Kamu İhale Kurumu’nun verilerine göre, 2024’ün ilk altı ayında Kamu İhale Kanunu kapsamında toplam 770 milyar 648 milyon 412 bin TL tutarında mal ve hizmet alındı. Pazarlık yönteminin ihaleler içindeki payı, alımların miktarlarına yansıdı. Buna göre, 2024’ün ilk yarısında gerçekleştirilen toplam 770,6 milyar TL tutarındaki kamu alımlarının %39,2’sinde pazarlık yöntemi tercih edildi.
2024’ün ilk yarısında gerçekleştirilen 770,6 milyar TL tutarındaki kamu alımlarının ihale yöntemlerine göre dağılımı şu şekildeydi:
• Pazarlık: 302 milyar 172 milyon 42 bin TL
• Açık: 459 milyar 679 milyon 522 bin TL
• Belli istekliler arasında: 8 milyar 796 milyon 848 bin TL
Pazarlık yöntemiyle gerçekleştirilen kamu alımlarının türlerine göre dağılımı da açıklandı. 2024’ün ilk yarısında yapılan 302,1 milyar TL tutarındaki pazarlık yöntemli kamu alımlarının 10,6 milyar TL’si mal alımlarından, 17,1 milyar TL’si hizmet alımlarından ve 274,3 milyar TL’si ise yapım işlerinden oluştu.
Pazarlık yöntemiyle gerçekleştirilen kamu alımlarının bedelinde yıllara göre yaşanan değişim de dikkat çekti. 2018 yılında 37,3 milyar TL olan pazarlık yöntemli kamu alımlarının tutarı, 2019-2024 döneminde şu şekilde değişti:
• 2019: 26 milyar 156 milyon 710 bin TL
• 2020: 37 milyar 794 milyon 769 bin TL
• 2021: 69 milyar 812 milyon 774 bin TL
• 2022: 184 milyar 985 milyon 151 bin TL
• 2023: 584 milyar 919 milyon 5 bin TL
• 2024 (Ocak-Haziran): 302 milyar 172 milyon 42 bin TL
