2024 yılında ilan edilen vergi seferberliği kapsamında Türkiye’deki mükelleflerin yalnızca yüzde 2’sinin incelendiği belirtilmektedir. Bu durumda Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in sürekli vurguladığı “Az kazanandan az, çok kazanandan çok vergi alacağız” ifadesinin hayata geçtiği söylenemez. Her hafta yapılan sektör denetimlerine rağmen, 2023 yılı vergi incelemeleri 2022’nin bile gerisinde kalmıştır. Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı tarafından yayınlanan faaliyet raporuna göre, 2023 yılında Türkiye’de yaklaşık 3 milyon 797 bin 864 vergi mükellefinin yalnızca yüzde 2.06’si, yani 78 bin 187 mükellef incelenmiştir. Bu oran, 2022 yılında incelenen 77 bin 610 mükellefin oluşturduğu yüzde 2.26’lık oranın altında kalmıştır.
2024 yılı içerisinde incelemeye tabi tutulan mükelleflerin yalnızca 7 bin 148’i büyük, 28 bin 555’i ise orta ölçekli işletmeler olarak sınıflandırılmıştır. Türkiye’deki sınıflandırmaya göre, geliri 6 milyon liranın üzerindeki mükellefler “büyük”, 275 bin lira ile 6 milyon lira arasındakiler ise “orta” ölçekli olarak tanımlanmaktadır. En zenginler grubunda yer alan 65 milyon lira ve üzerindeki gelire sahip 7 bin 645 mükelleften yalnızca 1.494’ünün incelendiği bulunmuştur. Bu da demektir ki her 5 zengin mükelleften 4’ü denetim dışında kalmaktadır, gerçekten etkileyici bir istatistik.
Sadece 78 bin mükellefin incelenmesi sonucunda, vergi matrahının 159.8 milyar liralık kısmının eksik beyan edildiği tespit edilmiştir. Mükelleflere, 80.4 milyar liralık vergi ceza kesilmesi beklenmekte olup, ceza alan sektörlerin başında 37.1 milyar lira ile toptan ve perakende ticaret, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı sektörü gelmektedir. İkinci sırada yer alan imalat sektörü ise toplamda 18.6 milyar liralık bir ceza ile karşı karşıya kalmıştır.
LAF VAR İCRAAT YOK
Vergi seferberliği ilan edilen 2024 yılında, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in açıklamaları çerçevesinde önemli denetim eksiklikleri ortaya çıkmıştır. Zenginlerden yeterince vergi alınamadığı gibi, yük büyük oranda dar ve ücretli kesim üzerinde yoğunlaşmaktadır.
KDV ve ÖTV’den 2.4 trilyon lira toplandı
2024 yılı bütçe verileri, vergi yükünün daha ziyade ücretli ve dar gelirli kesime yüklendiğini göstermektedir. Ücretli kesimin maaşından kesilen Gelir Vergisi tevfikatı, 1 trilyon 89 milyar liralık tahmine karşın 1 trilyon 426 milyar liraya ulaşmıştır. Öte yandan, bütçenin Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) gelirleri ile Katma Değer Vergisi (KDV) gelirleri de tahminlerin üzerinde gerçekleşmiştir; bu gelirler sırasıyla 1.4 trilyon lira ve 992 milyar lira olmuşken, kurumlar vergisi 1 trilyon 275 milyar liralık tahmine karşın yalnızca 890.1 milyar lirada kalmıştır.
