HAK-İŞ Genel Başkanı Mahmut Arslan, Türkiye’nin sosyal güvenlik sisteminin yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini belirterek, modern bir sosyal güvenlik sisteminin nasıl oluşturulacağına dair çalışmaların bir an önce başlaması çağrısında bulundu. Bu açıklamalar, HAK-İŞ Akademi tarafından hazırlanan “Emeklilik Sisteminin Güncel Sorunları ve Çözüm Önerileri Raporu”nun tanıtımında yapıldı.
6 Kasım’da Konfederasyon Genel Merkezi’nde düzenlenen basın toplantısında, Arslan HAK-İŞ Akademi’nin gelir dağılımı adaletsizliği ve vergi üzerine geçen yıl yaptığı ilk çalışmanın ardından, emeklilik sistemiyle ilgili çözüm önerileri içeren ikinci çalışmanın da önemli olduğunu vurguladı. Emeklilik sistemindeki meselelerin, emekli maaşlarını artırmamak için bir gerekçe olamayacağına inanan Arslan, OECD ülkelerinde vergi gelirlerinden emeklilerin aldığı payın %25 olduğunu, Türkiye’de ise bu oranın %12,4 seviyesinde kaldığını ifade etti. Bu durumun, vergi gelirlerinin sosyal güvenlik sistemine yeterince aktarılmadığını gösterdiğini belirtti.
“VERGİ GELİRLERİMİZ, SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİMİZE YETERİNCE AKTARILMIYOR”
Arslan, ideal bir aktif-pasif oranının 4 çalışanın bir emekliyi finanse etmesi gerektiğini, ancak Türkiye’de bu oranın hiçbir zaman sağlanamadığını, EYT düzenlemesinden önce 2,37 olan bu oranın, geçen yıl itibarıyla 1,82’ye gerilediğini açıkladı. Avrupa Birliği ülkeleri ortalamasının ise 1,93 seviyesinde olduğunu belirtti. Sendikal örgütlülüğün artması durumunda, gelir dağılımı adaletsizliği, kayıt dışı istihdam ve iş kazaları gibi sorunların üstesinden gelinebileceğini dile getiren Arslan, sosyal güvenlik sisteminin güçlenmesi için kayıt dışı istihdamı %30’lardan makul bir seviyeye çekmek ve prim gelirlerinin tahsilatını en yüksek noktaya taşımak gerektiğini söyledi.
“DAHA FAZLA PRİM ÖDEYİP DAHA AZ MAAŞ ALMAK DOĞRU DEĞİL”
Bu yıl emekli olmaktansa 2025’te emekli olacak işçilerin maaşlarındaki yaklaşık %30’luk kayıp üzerine konuşan Arslan, 2008’de yapılan reformun piyasa koşulları dikkate alınmadan gerçekleştirildiğini vurguladı. Emekliliği bekleyenlerin ve çalışmaya devam edenlerin daha fazla prim ödemelerine rağmen daha az maaş almasının haksızlık olduğunun altını çizen Arslan, sistemdeki kişiler ne kadar uzun süre kalırlarsa o kadar fazla maaş alacaklarına dair bir düzenleme talep ettiklerini belirtti.
Arslan, bu konuda Aralık sonuna kadar bir düzenleme yapılmasını umduklarını ifade ederek, geçmişte yapılan hatalar göz önüne alınarak sosyal güvenlik sisteminin yeniden gözden geçirilmesinin şart olduğunu, farklı tarihlerde emekli olanlara uygulanan maaş farklılıklarının ve geçmişte kazanılmış hakların geri alınması gibi pek çok sorunun da çözülmesi gerektiğini vurguladı.
SORUNLARA ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Arslan’ın konuşmasının ardından, İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Sadettin Orhan, rapor üzerine bir sunum yaptı. Orhan, 2025’te emekli olacakların maaş kayıplarını örneklerle göstererek, düzenlemeler yapılmadığı taktirde bu yıl emekli olan sigortalıların kayıplarının önümüzdeki 5-6 yıl boyunca telafi edilemeyeceğini belirtti. Sorunlara yönelik çözüm önerilerini ise “2024 sonrası aylık kayıplarının önlenmesi”, “emekli aylığı hesaplama ve güncelleme sisteminin revize edilmesi”, “Sosyal Politika Koordinasyon Kurulu oluştur
