Türkiye tekstil ve hazır giyim sektöründe son yıllarda ciddi bir ekonomik sıkıntı yaşanıyor. Bu durum, daralan ihracat pazarları ve ülke içindeki kur politikalarının etkisiyle işçilik maliyetlerinde yaşanan zorlukları da beraberinde getiriyor. Sektör, son iki yılda takibe düşen kredilerdeki artışla daha da zor bir dönemden geçiyor. Özellikle, pandeminin tetiklediği dönemde yükselen ihracat oranları, global resesyon ile birlikte düşüşe geçmesine neden oldu. Bu süreçte, borçlanarak üretim yapmaya çalışan tekstil ve hazır giyim üreticileri toplamda 130.8 milyar TL seviyesindeki kredi borcunu, yüksek faiz oranlarına rağmen 505 milyar TL’nin üzerine çıkardı. Kredileri geri döndürmede zorluk çeken sektör, batık borçlarla da karşı karşıya kalmakta. Son dört yılda, takipteki kredi oranı yüzde 157, son beş yılda ise yüzde 102 artış gösterdi. Ocak 2024 itibarıyla toplam nakdi kredi borcu 384.9 milyar TL, takipteki borç ise 5.8 milyar TL olarak kaydedildi. Kasım 2024’te bu rakam 10.8 milyar TL’ye çıkmış oldu.
YATIRIMLAR VE KREDİLER GERİ DÖNMEDİ
Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği Başkanı Ramazan Kaya, sektörün uzun bir süredir borçlu durumda olduğunu belirtebilir. 2022 yılı, son 20 yılın en yüksek ihracat rakamını gördü, ancak 2023 yılıyla birlikte sektörde yaşanan yavaşlama nedeniyle krediler de zamanında geri ödenemedi. Kaya, “Yatırım yaptığımız alanlar hem bina hem teknoloji hem de Ar-Ge’ye yönelik oldu ve bunların hepsi için firmalar kredi almak zorunda kaldı. 2023 yılının ikinci yarısında gerçekleşen yavaşlama ile firmalar daha önceki krelerine dönüş yapmakta sıkıntı yaşadı. Para kazanamadığımız bir ortamda, gelirlerimizi karşılamak için piyasa kredisine, onu bulamayınca da banka kredisine başvurduk” diyerek mevcut durumu özetledi. Kaya, “Ciddi işçilik giderimiz var ve bu durum ilerleyen dönemlerde takipteki alacakların daha da artacağı anlamına geliyor” ifadelerini kullandı.
Tekstil Sektöründe İhracat Düşüşte
2023 yılında hazır giyim sektörü, 19.2 milyar dolar ihracat yaptı; fakat 2024 yılı itibarıyla bu rakamın yüzde 6.9’luk bir düşüşle 17.9 milyar dolara gerilediği görülüyor. Tekstil ihracatı ise benzer bir durumu yaşadı; 2023’te 9.5 milyar dolardan 9.4 milyar dolara indi. İTHİB Başkanı Ahmet Öksüz, sektörün global alandaki payının artış gösterdiğini vurgularken, konkordato süreçlerinin piyasa üzerinde olumsuz bir domino etkisi yarattığını belirtti. Öksüz, 2024 yılı itibarıyla sektörün dibi ve en kötü dönemini yaşadığını, 2025 gibi bir toparlanma sürecinin olabileceğini ifade etti.
Maliyetler İçin Yapılan Çalışmalar
İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği’nin (İTHİB) Başkanı Ahmet Öksüz, pandemi sürecinde ortaya çıkan talep patlamasının birçok şirketin yatırım yapmasını sağladığını belirtti. Bu dönemde makinelerin çoğu, kredi ile satın alındı ve bu durumun sektör üzerindeki etkisi önemli. Öksüz, “Sektörün yeterince kâr edememesinin bir sonucu olarak, neredeyse sadece
maliyetleri karşılamak için çalış
