2023 yılı içinde, Temmuz ayında herhangi bir ara zam yapılmayan asgari ücretin alım gücü önemli ölçüde düştü. Başlangıçta 17 bin 2 lira olan asgari ücret, yıl boyunca 4 bin 838 lira eriyerek 12 bin 164 liraya indi. Bu düşüşün büyük bir kısmı, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı ve çarşı pazarda gözlemlenen enflasyonla uyuşmayan verilerden kaynaklanıyor. Özellikle İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) enflasyonuna göre asgari ücret, 11 bin 482 lira; Enflasyon Araştırma Grubu’nun (ENAG) hesaplamalarına göre ise 7 bin 3 lira eriyerek 9 bin 999 liraya düştü. Emeklilere dair rakamlar da benzer bir eğilim sergiliyor; TÜİK verilerine göre en düşük emekli aylığı, 12 bin 500 liradan 11 bin 155 liraya geriledi.
YÜZDE 39’LUK KAYIP
2025 yılında uygulanacak olan asgari ücretin belirlenmesi için yapılacak görüşmelerin Aralık ayında gerçekleştirilmesi bekleniyor. Hükümet, asgari ücretlilerin ve sabit gelirli milyonların yaşadığı reel kayıpları dikkate almadan, 2025 yılı için enflasyon tahminlerine dayanarak zam yapmayı planlıyor. Gündemdeki zam oranları %25-30 arasında değişiyor. Ancak, Cumhurbaşkanlığı tarafından yayımlanan 2025 Yılı Programı’nda, 2024 yılında net ele geçen asgari ücretin %5.3 reel kayba uğrayacağı belirtildi. Ayrıca, alım gücü hesapları, yılın başında 17 bin 2 lira olan asgari ücretin TÜİK’in verilerine göre %39.77 eridiğini, yani 12 bin 164 liraya düştüğünü ortaya koyuyor. Temmuz ayında 12 bin 500 lira olarak belirlenen en düşük emekli aylığı da 4 ay içinde TÜİK’in verilerine dayanarak 1.345 lira eriyerek 11 bin 155 liraya geriledi. Emekli aylığındaki bu düşüş, İTO’nun hesaplarına göre 1.592 lira; ENAG’a göre ise 2 bin 243 lira civarındadır. ENAG da asgari ücretin alım gücünü 9 bin 999 lira olarak hesaplıyor.
Çalışanın maaşındaki erime yüzde 70’i buldu
TÜİK’in resmi verilerine göre, Temmuz ayında 42 bin 750 lira olan üniversite mezunu devlet memuru maaşının alım gücü bugün 37 bin 989 lira seviyesine gerilemiş durumda. Diğer yandan Temmuz ayında 41 bin 844 lira olan öğretmen maaşı, bugünkü koşullarda 37 bin 341 lira oldu. Profesör maaşı ise Temmuz’da 83 bin 457 lira iken, şimdi 74 bin 475 lira olarak hesaplanıyor. Temmuz ayında, tüm çalışanların maaş ve aylıklarındaki toplam erime oranı %12.06 olmuşken, yılın başında zam alarak Temmuz ayında zamsız geçiren milyonlarca özel sektör çalışanının maaşındaki erime ise TÜİK’e göre %39.77, ENAG’a göre ise %70.03’e ulaştı.
