BBC Arapça Muhabiri Feras Kilani, Suriyelilerin gözaltına alınıp işkencelerden geçirildiği, eski rejimin yeraltındaki gizli bir bölümüne girdi. Bu, dışarıdan çok az kişinin girmeyi başardığı bir dünya.
Suriye Devlet Güvenlik birimi karargahının bodrum katında, ülkede acımasız lider kadrosunu on yıllar boyunca iktidarda tutan gizli istihbarat ağının korkutucu bir kesimini bulduk. Bu yer, gözaltına alınanların konulduğu kalın çelik kapılarla donatılmış, küçük hücrelerle doluydu. Bu hücrelerde tutulan kişiler, sorgu ve işkence süreçlerinden geçirilirken aylarca bekletilebiliyordu.
Hücrelerin tek ışığı, duvarların üst kısımlarındaki ızgaralardan sızan güneş ışınlarıydı. Bu küçük, karanlık odalarda, her gün binlerce sıradan Suriyeli, gözaltında tutulanların acı çektiği yerin hemen üzerinde günlük yaşamlarına devam ediyordu. Söz konusu istihbarat karargahı, Şam’ın yoğun Kafr Sousa mahallesinde, cadde seviyesinin biraz altında konumlanıyordu.
Gözaltındaki mahkumlar, geçici olarak burada tutuldularktan sonra genellikle başkent dışındaki Saydnaya Hapishanesi gibi daha uzun dönemli gözetim merkezlerine sevk ediliyordu. Bu durum, eski Suriye yönetiminin elindeki devasa bir kurumsal ağın yalnızca bir parçasını temsil ediyordu.
Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR), 2001 yılında Esad’a karşı başlayan isyandan Temmuz 2023’e kadar olan süreçte, ülkedeki hapishanelerde 15.102 işkence sonucu ölüm kaydetti. Ayrıca, kuruluşa göre, 2023 yılı Ağustos ayında 130.000’den fazla insan ya tutuklandı ya da zorla gözaltında tutuluyordu. Uluslararası Af Örgütü, eski Suriye hükümetinin muhalefeti bastırmak için yıllar boyunca işkence ve zorla kaybetme yöntemlerini kullandığını ve Suriye istihbaratını “hesap sorulamaz” bir yapı olarak tanımladığını belirtiyor.
Devlet Güvenlik karargahından birkaç yüz metre yürüdüğümüzde, ülkenin diğer istihbarat kurumu olan Genel İstihbarat Direktörlüğü’ne ulaşıyoruz. Esad yönetimi karşıtı gruplar, bu kurumun insanların yaşamlarının her detayını gözlemleyen bir yapı olduğunu iddia ediyor. İçeride, beyaz duvarları ve yerleri olan bir bilgisayar odası buluyoruz. Elektrik kesik olmasına rağmen, bu tesis, kendi elektrik kaynağına sahip.
Bu dijital sistemlere ek olarak, burada dev sayıda kağıt belge de var. Kayıtlar, yıllar
