Anayasa Mahkemesi, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun geçici 19. maddesinin dördüncü fıkrasının birinci cümlesinde yer alan “Taksitli ödeme süresince, 3095 sayılı Kanuna göre ayrıca kanuni faiz ödenir” ifadesini oy birliğiyle iptal etti. Bu önemli karar, 9 Aralık 2024 tarihinde yayımlanan Resmî Gazete’de kamuoyuna duyuruldu.
İptal edilen düzenlemenin içeriği, kamulaştırma bedellerinin taksitli olarak ödenmesi durumunda, ödeme süresi boyunca 3095 sayılı Kanun hükümlerine dayanarak kanuni faiz ödenmesini zorunlu kılıyordu. Bu durumda, Anayasa Mahkemesi’nin vermiş olduğu karar ile birlikte, söz konusu faiz ödemesi yükümlülüğü ortadan kalkmış oldu, bu da kamu idareleri ve hak sahipleri arasında var olan ödeme anlaşmalarını doğrudan etkileyecek nitelikte bir değişiklik olarak değerlendiriliyor.
Anayasa Mahkemesi’nin gerekçeli kararında, iptal edilen hükmün Anayasa’nın mülkiyet hakkı ve hukuk devleti ilkelerine aykırı olduğu ifade edildi. Mahkeme, bu düzenlemenin, mülkiyet hakkı ile kamu yararı arasındaki dengenin korunmadığını, dolayısıyla Anayasa’ya uygun olmadığını vurguladı. Bu bağlamda, kamulaştırma bedellerinin taksitli ödenmesi halinde kanuni faiz uygulanmasına dair düzenleme, Anayasa’ya aykırı bulunarak iptal edilmiştir.
Bu karar, kamulaştırma süreçlerinde taksitli ödeme yapan idareler ve hak sahipleri açısından önemli değişiklikler getirecek bir mahiyet taşımaktadır. İdareler, kamulaştırma bedellerinin ödenmesinde artık herhangi bir kanuni faiz ödeme yükümlülüğü taşımayacak. Bu durum, idarelerin mali planlamalarını ve bütçelerini doğrudan etkileyecek. Dolayısıyla, kamulaştırma işlemleri sürecinde gerçekleştirilecek olan ödemelerin daha belirli ve öngörülebilir hale gelmesi beklenmektedir.
Öte yandan, bu düzenlemenin iptali, mülk sahipleri ile devlet arasında yaşanan kamulaştırma süreçlerine dair uyuşmazlıkların çözümünü de etkileyebilir. Hak sahipleri, şimdiye kadar aldıkları taksitli ödeme sistemleri çerçevesinde oluşan faiz taleplerini kaybedecekler. Bu durum, mülk sahipleri için ekonomik bir sonuç doğurması açısından incelenmesi gereken bir konu olarak öne çıkmaktadır.
Sonuç olarak, Anayasa Mahkemesi’nin taksitli ödeme süresince kanuni faiz ödeneceğine dair düzenlemeyi iptal etmesi, kamulaştırma süreçlerinde köklü değişiklikler yaşanmasına neden olacaktır. İdarelerin kamulaştırma bedellerini ödeyebilme konusundaki yükümlülükleri yeniden şekillenirken, kanuni faiz ödemeleri de ortadan kalktığı için, yeni düzenlemelerin önümüzdeki süreçte nasıl şekilleneceği merakla beklenmektedir.
