Son yıllarda yapılan araştırmalar, geleneksel olarak kurak ve susuz bir gök cismi olarak bilinen Ay’ın, önemli miktarda su barındırabileceğini ortaya koydu. Lunar Trailblazer, Ay yüzeyine yakın suyun miktarını ve bu suyun hangi bölgelerde yoğunlaştığını belirlemeye yönelik bir misyon olarak tasarlandı. Bu araştırma, özellikle Ay’da insanlı koloniler kurmayı hedefleyen mühendisler ve gökbilimciler için büyük bir öneme sahip. Çünkü Ay’da var olan su, güneş enerjisiyle hidrojen ve oksijene ayrılarak hem yakıt hem de astronotlar için nefes kaynağı olarak kullanılabilir.
Guardianda yer alan bir habere göre; Oxford Üniversitesi’nden Prof. Neil Bowles, Lunar Trailblazer misyonunun temel amacının bilimsel araştırma olduğunu ifade etti. Ancak bu çalışmanın, Ay yüzeyindeki suyun nasıl hareket ettiğini anlamaya yardımcı olacağını ve elde edilen verilerin gelecekteki insanlı Ay keşifleri için kritik öneme sahip olacağını vurguladı.
AY’DAKİ SU NEREDEN GELİYOR?
Geçmişte, Ay’a çarpan göktaşları ve kuyruklu yıldızların getirdiği su moleküllerinin, güneş ışığı ile parçalanarak uzaya dağıldığı düşünülüyordu. Ancak son yıllarda gerçekleştirilen robotik uzay görevleri, özellikle Ay’ın güney kutbunda bulunan kalıcı gölgeli kraterlerde, büyük miktarda su buzu bulunduğunu gösterdi. Bu keşifler, 2009 yılında Hindistan’ın Chandrayaan-1 sondası ile daha da derinleşti. Chandrayaan-1, Ay’ın yalnızca kutuplarında değil, yüzeyin başka noktalarında da su izlerine rastlandığını gösterdi. Prof. Bowles, bu bulguların bilim dünyasında beklenmedik bir etki yarattığını ve Ay’a olan bakış açımızı köklü bir şekilde değiştirdiğini ifade etti.
Ancak, Chandrayaan-1’de kullanılan cihazların, Ay yüzeyindeki suyu tam anlamıyla haritalayacak yeterli spektral kapasiteye sahip olmadığı kaydedildi. Bu eksikliği gidermek üzere Lunar Trailblazer projelendirildi. Lunar Trailblazer, iki ana bilimsel cihaz taşıyor. İlk cihaz, kızılötesi tarayıcı olup Ay yüzeyindeki su ve diğer jeolojik unsurları tespit etmeyi hedefliyor. İkinci cihaz ise Prof. Bowles ve ekibi tarafından geliştirilen gelişmiş bir termal haritalama sistemi. Bu sistem, son derece hassas bir ısı kamerası görevi görerek su buzu ve yüzey sıcaklıklarını ölçmeyi sağlayacak.
Bu iki cihazın birlikte çalışmasıyla, Ay’ın su haritası çıkartılacak. Prof. Bowles, Ay’ın kutuplarında su olduğunu bildiklerini; ancak bu suyun nasıl bir döngü içinde hareket ettiğini tam olarak anlayamadıklarını belirtiyor. Dünya’daki su döngüsünden farklı olarak Ay’da bulutlar ya da yağmur bulunmamakta; ancak bilim insanları, Ay yüzeyinde suyun belirli bir hareket mekanizması olduğunu düşünmektedirler.
AY’DAKİ SU KAYNAKLARI NASIL OLUŞTU?
Bilim insanları, Ay’da bulunan suyun iki farklı şekilde oluşmuş olabileceğini öne sürmektedir:
- Kuyruklu yıldızlar veya meteorların çarpmasıyla büyük miktarda suyun açığa çıkması ve kutuplardaki soğuk tuzaklarda yoğunlaşması.
- Ay toprağındaki kimyasal reaksiyonlar sonucu çok ince su katmanlarının oluşması.
Ancak, bu suyun nasıl hareket ettiği ve nasıl buz birikintileri oluşturduğu hâlâ bilinmemektedir. Lunar Trailblazer’dan, bu sorulara yanıt vermesi ve Ay’daki suyun tam olarak nasıl davrandığını açıklığa kavuşturması beklenmektedir.
