Uluslararası bir araştırma ekibi tarafından gerçekleştirilen bir çalışmada, katılımcılara rastgele seçilmiş kelimelerle negatif görüntüleri eşleştirmeleri öğretildi. Toplam 37 katılımcının yer aldığı bu deneyde, daha sonra bu kelimelerin yarısı pozitif görüntülerle ilişkilendirilerek olumsuz anıların yeniden programlanması hedeflendi.
PNAS Dergisi’nde yayımlanan bu araştırma, hem negatif hem de pozitif görüntüleri içeren bilinen veri tabanlarının kullanıldığı bir süreçten geçti. Negatif görüntüler arasında insan yaralanmaları ve tehlikeli hayvanlar gibi rahatsız edici görseller yer alırken, pozitif görüntülerde ise sakin manzaralar ve gülümseyen çocuklar gibi olumlu unsurlar bulunuyordu. Deneyin ilk gününde, katılımcılar kelimeleri negatif görüntülerle eşleştirirken, ikinci gün bu kelimelerin pozitif görsellerle yeniden ilişkilendirilmesi sağlandı.
Araştırmacılar, katılımcıların uyku sırasında beyin dalgalarını elektroensefalografi (EEG) yöntemiyle izlemeye aldılar. Bu esnada kelimelerin ses kayıtları, katılımcıların non-REM (NREM) uyku fazında oynatıldı. NREM uykusu, hafızanın saklanması açısından kritik bir dönemi temsil ediyor ve bu aşamada öğrenilen bilgilerin pekişmesini sağlıyor.
Deney sonuçları, beyin aktivitesinde theta bant dalgalarının, bu kelimelerle ilişkilendirilen pozitif çağrışımlar ile birlikte arttığını göstermeye başladı. Katılımcılar, ilerleyen günlerde ve sonrasında yapılan anketlerde kötü anıları hatırlamada zorlanırken, pozitif anıları daha sık ve olumlu bir biçimde akıllarına getirdikleri kaydedildi.
Araştırmanın başında bulunan bilim insanları, “Non-invaziv bir uyku müdahalesi, olumsuz anıların hatırlanmasını değiştirebilir ve duygusal yanıtları etkileyebilir,” şeklinde açıklamalarda bulundular. Bu bulguların, travma sonrası stres bozukluğu gibi psikolojik durumların tedavisinde yeni bir yaklaşım sunabileceği öne sürülüyor.
Çalışmanın kontrollü bir laboratuvar ortamında gerçekleştirildiği unutulmamalıdır; bu nedenle, gerçek hayattaki travmaların bu yöntemle nasıl çözülebileceğine dair kesin bir sonuca ulaşmak henüz mümkün değil. Yine de, beynin anıları uyku sırasında yeniden işleyip saklayabilme kapasitesi, bilim insanlarına yeni araştırma alanları açıyor ve bu süreç üzerinde yapılan çalışmalar umut veriyor.
Son olarak, araştırma, anıların yeniden yazılması olgusunu anlamak için önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Bu yöntem, hafızanın yeniden yapılandırılması ve travmatik anıların etkisinin azaltılması konularında yeni perspektifler sunarak, psikolojik tedavi uygulamalarında devrim yaratma potansiyeline sahip.
