Çalıştığı işletmede bir yılı dolduran her birey, kıdem tazminatı hakkı elde etmektedir. Bu tazminat, işverenin iş akdini sonlandırması, mücbir sebeplerle ya da emeklilik gibi durumlar gerçekleştiğinde çalışan tarafından alınabilir. Ancak, eğer çalışanın kendi iradesiyle iş sözleşmesini feshetmesi söz konusuysa, bu durumda tazminat ödenmemektedir.
Fakat son yıllarda yapılan İş Kanunundaki değişiklikler, çalışanların farklı senaryolar altında, kıdem tazminatı alabilme olanağını sunmaktadır. Örneğin, bir iş yerinde 10 yıl boyunca görev yapan bir kişi, işten çıkarılması halinde, son aldığı brüt maaşının 10 katı kadar bir tazminat alma hakkı kazanır. Bu durum, uzun süreli çalışanlar için önemli bir maddi destek sağlamaktadır.
Kıdem tazminatı, milyonlarca çalışanın ve işverenin karşı karşıya gelmesine neden olan büyük bir meblağdır. Çeşitli nedenlerden ötürü iş değiştirmek isteyen ancak bu tazminatı kaybetmekten endişe duyan çalışanlar, çoğunlukla mevcut işyerlerinde mutsuz bir şekilde çalışmaya devam etmektedir. Bu durum, Türkiye’deki anketlerden elde edilen verilere göre açıkça görülmektedir. Çalışanların önemli bir bölümü, işlerinde memnun olmadıklarını belirtmekte ve bu rahatsızlık nedeniyle iş değiştirmeyi düşünse de kıdem tazminatını kaybetmemek için mevcut işlerinden ayrılmamaktadır.
Türkiye’de İş Kanunu’ndaki güncellemeler, istifa durumlarının sonucunda tazminat hakkının korunmasına yönelik düzenlemeleri içermektedir. Eğer çalışan, aşağıda belirtilen durumlardan birine maruz kalmışsa, şirketinden istifa etme ve kıdem tazminatını alma hakkına sahiptir:
- Maaşınızı zamanında almadıysanız,
- Fazla mesai ücretleriniz geç veya eksik ödendi ise,
- İşyeri içerisinde, üst kademe tarafından baskı veya mobbing durumuyla karşı karşıya kaldıysanız,
- Maaşınızın bir kısmı hesabınıza, diğer kısmı ise (prim adıyla) elden veriliyorsa,
- Yıllık izin veya resmi tatillerde izin haklarınız kullanılmıyorsa.
SAĞLIK GEREKÇESİYLE İŞTEN AYRILMA VE TAZMİNAT HAKKI
Bunların yanı sıra, sağlık sebepleriyle işten ayrılan bireyler de kıdem tazminatı alabilmektedir. Örneğin, bir çağrı merkezi çalışanı, bir doktordan aldığı “gürültülü ortamda çalışması uygun değildir” raporu ile işten ayrıldığında, mevcut işinden ayrılarak tazminat hakkına sahip olabilir. Bu durum, çalışanların haklarını korumaya yönelik önemli bir düzenlemedir.
Sonuç olarak, gerek çalışanların iş yerinde karşılaştıkları zorluklar, gerekse sağlık sorunları gibi durumlar, kıdem tazminatı hakkını doğurabilmektedir. Bu bağlamda, çalışanların hukuki haklarını bilmesi ve gerektiğinde bu haklarını kullanması önem kazanmaktadır.
