Microsoft, kuantum bilgisayar geliştirme yarışında önemli bir aşama kaydettiğini duyurdu. Şirket, maddenin yeni bir halini keşfettiğini ve bunu “topolojik kubit” adı verilen bir teknolojiye dönüştürdüğünü açıkladı. Bu teknoloji sayesinde, elle tutulacak kadar küçük quantum işlemciler geliştirildi ve bu işlemciler evdeki bilgisayarlara sığabilecek boyuta geldi. Bu gelişme, kuantum bilgisayarların karmaşık matematiksel, bilimsel ve teknolojik problemleri çözme kapasitesini artırabileceği anlamına geliyor.
Bilim insanları, kuantum bilgisayarların gücünü, evde kullanılabilecek kadar küçük cihazlara sığdırma çabası içinde 1980’lerden beri araştırmalarını sürdürüyorlar. Son yıllarda bu araştırmalar, özellikle büyük hız kazandı. Örneğin, Aralık 2023’te Google, mevcut süper bilgisayarların trilyonlarca yıl sürecek bir hesaplamayı yalnızca beş dakikada tamamlayan deneysel bir kuantum bilgisayar geliştirdiğini duyurdu. Bunun yanı sıra, ChatGPT’nin yapımcısı OpenAI de kuantum bilgisayarlarla yapay zekayı geliştirme hazırlığında olduklarını belirtti.
Microsoft, geliştirdiği yeni kuantum teknolojisinin rakiplerinin geliştirdiği yöntemleri geride bırakacak bir potansiyele sahip olduğuna inanıyor. Şirket, maddeyi yeni bir formda keşfederek büyük bir ilerleme kaydettiğini ve teknolojide yeni bir çığır açtığını iddia ediyor.
TOPOLOJİK KUBİT NEDİR?
Microsoft’un geliştirdiği yeni bilgisayar çipi, geleneksel bilgisayarlarda kullanılan yarı iletkenlerin gücünü süper iletkenlerle birleştiriyor. Bu çip, aşırı düşük sıcaklıklara soğutulduğunda olağan üstü özellikler gösteriyor ve şirketin iddiasına göre, klasik bilgisayarların çözmekte zorlandığı problemleri çözme kapasitesini taşıyor.
Geliştirilen topolojik kubitler, kuantum bilişime köklü bir yaklaşım getirerek hatalara karşı benzersiz bir dayanıklılık vaat ediyor. Geleneksel kubitler, mekandaki değişikliklerden dolayı oluşan hatalara oldukça duyarlıdır. Oysa bu topolojik kubitler, bilgiyi özel kuantum durumlarının küresel özelliklerine kodluyor. Microsoft ve diğer araştırma ekipleri, topolojik kuantum hesaplamanın temeli olduğu düşünülen bir malzeme olan non-Abelian anyonları bulmak için yıllar harcadı. Eğer bu malzeme başarıyla keşfedilirse, hata düzeltme ihtiyacı önemli ölçüde azalacak ve kuantum cihazlarının küçülmesi hızlanacak.
Microsoft’un araştırma ekibini yöneten Chetan Nayak, “Bu teknoloji onlarca yıl uzakta değil, yalnızca birkaç yıl içinde gerçeğe dönüşebilir” şeklinde umut verici bir açıklama yaptı.
BU YENİ TEKNOLOJİ MÜMKÜN MÜ?
Bazı bilim insanları, Microsoft’un gerçekten bir topolojik kubit inşa edip etmediğinden hâlâ emin değiller. Harvard Üniversitesi’nden fizik profesörü Philip Kim, bu gelişmenin kuantum bilgisayarların gelişimini hızlandırabileceğini belirtirken, California Teknoloji Enstitüsü’nden teorik fizikçi Jason Alice “Teoride mümkün olabilir, ancak pratikte sistemin beklendiği gibi çalıştığını kanıtlamak gerekiyor” diyerek daha temkinli bir yaklaşım benimsedi.
Microsoft, bugüne kadar yalnızca sekiz topolojik kubit ürettiğini ve bunların henüz büyük ölçekli hesaplamalar yapamadığını belirtti. Ancak, şirketin araştırmacıları bu teknolojinin ilerleyen yıllarda kuantum hesaplamada devrim yaratacağına inanıyor. Mevcut kuantum sistemlerindeki yüksek hata oranları, bilim insanları tarafından sürekli olarak azaltılmaya çalışılıyor. Google, kubit sayısını artırarak hata oranlarını azaltabileceğini göstermişken, Microsoft, topolojik kubitlerin daha az hata yapma potansiyeline sahip olduğunu
