■ Beke Örü
10 Kasım 1938’de Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün ölümünün 86’ncı yılında, kendisini her alanda olduğu gibi ekonomide de özlemle anıyoruz. Zira, o günlerden bugüne baktığımızda, Türkiye’nin üretken ve katma değer sağlayan bir ekonomiden, tüketerek büyüyen bir yapıya geçtiğini gözlemliyoruz. 1920’li yılların sonunda dünya ekonomik krizle sarsılırken, Türkiye Cumhuriyeti bütçe fazlası veriyordu. Atatürk döneminde, 1928 yılında bütçe 21 milyon TL, 1929 yılında 11 milyon TL, ve 1930 yılında 7 milyon TL fazla verdi. 1931 ve 1933 yıllarında açık veren bütçelere rağmen, 1932 yılında 2 milyon TL, 1934 yılında 12 milyon TL, 1935 yılında 7 milyon TL, 1936 yılında 5 milyon TL, 1937 yılında 6 milyon TL ve 1938 yılında 15 milyon TL fazla verildi. 1923-1938 yılları arasında Türkiye’nin milli geliri yüzde 104.8 artarken, tarım sektörü yüzde 101.3, sanayi sektörü ise yüzde 148.8 oranında büyüdü.
Sanayinin gelişimi
AÇIK 1 TRİLYON LİRAYI AŞTI
2024 yılı Ocak-Eylül döneminde merkezi yönetim bütçe açığı, 1 trilyon 74 milyar 18 milyon TL oldu. Bu dönemde faiz dışı dengede 161.3 milyar TL’lik bir açık görüldü. 2024 yılı Ocak-Eylül dönemi vergi gelirleri, geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 69.6 artış göstererek 4 trilyon 401 milyar 815 milyon TL olarak gerçekleşti. Bütçe giderleri ise geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 81.1 oranında arttı ve toplamda 7 trilyon 158 milyar 637 milyon TL oldu. Toplam brüt dış borç stoku, 2024 ikinci çeyrek itibarıyla 511.9 milyar dolar seviyesine yükseldi ve bütçe açığının gayri safi yurt içi hasılaya oranının yüzde 6.4 olacağı ön görülüyor.
Bursa Merinos Fabrikası
Üretemiyoruz, Tüketiyoruz
2024 yılı Ocak-Ekim dönemine bakıldığında, dış ticaret açığı 65,6 milyar dolar seviyesine ulaştı. Geçen yıl Ekim ayında yıllık tüketim malı ithalatı 45 milyar 465 milyon dolarken, bu yıl bu rakam 52 milyar 633 milyon dolara yükseldi. Aylık ortalama tüketim malı ithalatı ise 3 milyar 790 milyon dolardan 4 milyar 380 milyon dolara çıktı. Bu veriler, Türkiye’nin üretime dayalı değil, tüketimle büyümeye çalıştığını gösteriyor.
Giderler Gelirleri Yine Aşacak
2025 yılı için
