Yeni bir araştırmaya göre, 14 milyon yıl önce Güneş Sistemi, Orion takımyıldızı yönünde yer alan Radcliffe Dalgası adlı yoğun yıldız oluşum bölgelerinden geçti. Bu geçişin, gezegenimiz Dünya’ya büyük miktarda yıldızlararası toz taşıdığı ve bu durumun büyük ölçüde iklim değişikliğine, özellikle de gezegenimizin soğumasına yol açmış olabileceği öne sürülmektedir.
Bu çalışma, Avrupa Uzay Ajansı’nın sağladığı Gaia teleskopu verilerine dayanmaktadır. Araştırmaya göre Güneş Sistemi, yaklaşık 1 milyon yıl boyunca bu yoğun toz içeren bölgeye sıkı bir şekilde bağlı kalmış. İlginçtir ki, bu durum Dünya’nın “Orta Miyosen” dönemindeki daha sıcak bir iklimden soğuk bir iklime geçişiyle de örtüşmektedir. Bu olayın, Antarktika Buz Tabakası’nın genişlemesi dönemindeki iklim değişikliliği ile de ilgili olabileceği; yıldızlararası toz akışının güneş ışığını engelleyerek küresel soğumaya katkıda bulunmuş olabileceği düşünülüyor.
Çalışmanın baş yazarı Efrem Maconi, Viyana Üniversitesi’nde doktora öğrencisidir ve bu araştırma konusu hakkında jeolojik kayıtlarda bu hipotezi destekleyici kanıtların bulunabileceğini belirtmiştir. Eğer demir-60 gibi süpernovalardan gelen nadir izotoplara ulaşılabilirse, gökbilim ile jeoloji alanlarındaki bulguların birbirini tamamlayacağını ifade eden Maconi, geçmişe yönelik veri toplamanın zorluğuna da dikkat çekmektedir.
Arizona’daki Lowell Gözlemevi’nden astronom Teddy Kareta, bu hipotezin önemli ve heyecan verici olduğunu ancak kesin kanıtların elde edilmesinin uzun yıllar alabileceğini değerlendirmiştir. Kareta, Radcliffe Dalgası gibi büyük galaktik olayların iklim üzerindeki etkisinin büyük bir iddia olduğunu, fakat zamanlamanın uyumu sayesinde araştırmacıların bu durumu daha derinlemesine incelemeye yönlendirilebileceğini düşünmektedir.
Dünya’nın 4 milyar yıldan fazla bir süredir var olduğu gerçeği göz önüne alındığında, 14 milyon yıl gibi bir zaman dilimi, kozmik ölçekte “daha dün gibi” sayılabilmektedir. Araştırmacılar, Gaia teleskopunun en güncel verilerini kullanarak Radcliffe Dalgası’na ait 56 genç yıldız kümesinin hareketlerini simüle etmiş ve Güneş Sistemi’nin bu bölgeye en yakın olduğu zaman diliminin 14 milyon yıl öncesinde olduğu tespit edilmiştir.
Ancak, galaktik tozun Dünya üzerindeki etkilerini kesin olarak belirlemek için çeşitli zorlu engeller bulunmaktadır. Jeolojik kayıtlardaki demir-60 izotopları yalnızca 10 milyon yıl öncesine kadar izlenebilirken, bu elementin yarı ömrü yalnızca 2.6 milyon yıldır. Dolayısıyla, 14 milyon yıl önceki bir olayın doğrudan kanıtlarını bulmak oldukça zordur.
Araştırmacılar, Güneş Sistemi genelinde bu tozun izlerinin bulunabileceğini öne sürüyor. Özellikle Ay’ın kutuplarında, güneş ışığı almayan kraterlerde bu yıldızlararası toz veya radyoaktif elementlerin kalıntıları korunmuş olabilir. Eğer bu alanlarda ilgili izotoplar tespit edilirse, Radcliffe Dalgası’nın Dünya’nın iklimini etkilemiş olabileceğine dair güçlü kanıtların elde edilmesi mümkün olabilecektir.
