Japonya’nın Kyoda haber ajansının bildirdiğine göre, İran, 29 Kasım 2023 tarihinde Cenevre’de İngiltere, Fransa, Almanya ve Avrupa Birliği ile nükleer müzakereler gerçekleştirmeyi planlıyor. Bu görüşmelere Başkan Masoud Pezeshkian liderlik edecek ve amaç, ABD’nin seçilen Başkanı Donald Trump göreve başlamadan önce Birleşik Krallık, Almanya ve Fransa ile nükleer bir çıkmaza çözüm bulmak.
Görüşmeler, İran ile Batı arasındaki derin anlaşmazlıkların çözümü için önemli bir diplomatik fırsat olarak nitelendiriliyor. Uluslararası kamuoyunun dikkatinin üzerinde olduğu bu görüşmeler, İran’ın nükleer politikaları hakkında daha fazla bilgi ve şeffaflık talep eden Batılı ülkeler ile İran’ın barışçıl nükleer programını savunmaya çalıştığı bir süreçte gerçekleşecek.
BU URANYUM ‘FAZLA ZENGİN’
Kasım ayında İran, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) ile nükleer faaliyetleri hakkında bir dizi görüşme yaptı. Tahran yönetimi, nükleer programlarının barışçıl hedefler doğrultusunda yürütüldüğünü savunsa da, Batılı ülkeler, İran’ın uranyum zenginleştirme çalışmalarının askeri nükleer kapasite geliştirmek için kullanılabileceği konusunda endişelidir.
Özellikle, İran’ın uranyumu yüzde 60 seviyesine kadar zenginleştirmesi, Batılı ülkelerin bir yaptırım paketi hazırlamasına neden oldu. İran’ın dini lideri Ayetullah Hamaney, 9 Mayıs 2023 tarihinde, “İran’ın varlığı tehdit altında olursa nükleer doktrinini güncelleyeceğini” belirtmişti.
Görüşmeler, IAEA’nın İran’daki nükleer materyallerle ilgili sorularına yanıt aramak amacıyla düzenlendi. Ancak, İran’nın IAEA’nın şeffaflık taleplerine kısıtlamalar getirdiği ve bazı nükleer tesislere IAEA yetkililerinin ziyaretine izin verilmediği biliniyor. Buna rağmen, İran Kasım ayındaki görüşmelerde, zenginleştirilmiş uranyumun askeri amaçlarla kullanılmadığını yineledi. Ancak IAEA, İran’ın geçmişte nükleer silahlarla ilgili araştırmalar yaptığına dair kanıtlar sundu. IAEA Başkanı Rafael Grossi, “Sorulara net yanıtlar verilmediği sürece program üzerindeki şüpheler giderilemez,” şeklinde bir açıklama yaptı.
TRUMP’TAN ÖNCE SON ÇAĞRI
Görüşmelerin, seçilen ABD Başkanı Donald Trump‘ın 20 Ocak 2024 tarihinde göreve gireceği zaman diliminden önce gerçekleşmesi dikkat çekiyor. Trump, İsrail’in büyük destekçisi olarak, İran’ın nükleer silah geliştirme çabalarına karşı askeri müdahale tehdidinde bulundu. Bu süreçte, ABD’nin yaptırımları sıkılaştırmaya devam etmesi bekleniyor; Trump dönemi boyunca bu yaptırımların daha da büyümesi olası görünüyor.
İran ise çözüm çağrıları yaparak, ekonomik baskıların anlaşmazlıkları daha da artırdığını savunuyor. 29 Kasım tarihindeki görüşmeler, İran’ın Trump döneminden önce bar
