Türkiye’deki asgari ücret belirleme süreci, ekonomideki birçok parametreyi yeniden şekillendiriyor. Çalışanların en önemli haklarından biri olan kıdem ve ihbar tazminatları da bu süreçten etkileniyor. Her yıl Ocak ayında yapılan asgari ücret artışları ile birlikte çalışanların hesapları da değişiklik gösterecek. Bu değişim kapsamında, özel sektör çalışanlarının işten çıkarılmaları durumunda alacakları tazminatlar belirli kriterlere göre güncelleniyor.
Özel sektörde çalışan kişiler, işten ayrıldıkları ya da emeklilik, askerlik, evlilik gibi nedenlerle işten çıktıkları takdirde, çalıştıkları sürelere bağlı olarak kıdem tazminatı talep edebilirler. Ancak bu tazminatı almak için çalışanın, işletmesinde en az 1 yıl çalışmış olması gerekmektedir. Kıdem tazminatının hesaplanmasında, çalışanın son brüt ücreti esas alınmaktadır; bu brüt ücrete yıl içinde aldığı düzenli ödemeler de dahil edilerek, çalışılan süreyle brüt ücretin çarpılması sonucunda kıdem tazminatı miktarı belirlenmektedir. Ücretten yalnızca damga vergisi kesintisi yapılmaktadır.
KIDEM TAZMİNATI NE KADAR ARTACAK?
1 Ocak itibariyle asgari ücrette gerçekleşecek artışla birlikte, kıdem tazminatları da yükselebilir. Hali hazırda, işten ayrılan asgari ücretliler, her çalıştıkları yıl için 20.002 TL (damga vergisi sonrası 19.850 TL) tazminat alırken, bu tutarın Ocak zammı sonrası artması bekleniyor. Örneğin, eğer brüt asgari ücreti yüzde 35 artırılırsa, en düşük yıllık kıdem tazminatı 27.003 TL’ye yükselebilir. Damga vergisi kesintisiyle birlikte alınacak ödeme ise 26.798 TL olacaktır. Merkez Bankası’nın 2024 yılı enflasyon tahmini olan yüzde 44 oranında artış sağlanması durumunda, en düşük tazminat 28.803 TL’ye (damga vergisi kesilmiş olarak 28.584 TL) çıkabilecektir.
Ayrıca, asgari ücrette yapılacak zammın işverenleri, diğer çalışanların maaşlarını artırmaya da teşvik etmesi bekleniyor. Dolayısıyla, diğer çalışanların kıdem tazminatı da aynı oranda artış gösterecektir.
MEMUR ZAMMI NASIL ETKİLEYECEK?
Kıdem tazminatındaki bir diğer değişiklik de memur maaş katsayısına bağlı olarak gerçekleşecektir. 2024 Ocak ayında memur maaş katsayısının artırılması durumunda, kıdem tazminatı tavanı da yükselecektir. Mevcut tavan olan 41.828 TL, eğer memur zammı yüzde 12 olursa 46.847 TL’ye, yüzde 13 olursa 47.266 TL’ye çıkacaktır. Damga vergisi kesintisine tabi olduğundan, işten ayrıldıklarında çalışanın eline geçecek miktar yıllık olarak bu tavanlar arasında değişiklik gösterecektir.
