Son aylarda, ABD’li ve Rus katılımcılar arasında Ukrayna savaşını ele almak üzere gizli görüşmeler düzenlendi. Bu görüşmelerin İsviçre’de yapıldığı ve geçtiğimiz hafta da devam ettiği, Reuters’a konuşan üç kaynağın ifadesine göre belirtildi. Katılımcıların diplomatik ve güvenlik konularında deneyimli yetkililer oldukları, ancak resmi hükümet temsilcileri olarak hareket etmedikleri vurgulandı. Bununla birlikte, görüşmelere kimlerin katıldığına dair detayların açıklanmadığı bildirildi.
Görüşmeler, eski ABD Başkanı Donald Trump’ın 5 Kasım 2020 tarihinde seçim zaferinin ardından geçen geçiş süreci boyunca sürdürüldü. Konuya yakın bir kaynak, Trump’a yakın birkaç danışmanın bu gizli temaslardan haberdar olduğunu ifade etti. Ancak, görüşmelerin ne zaman başladığı, hangi gündem maddelerinin ele alındığı ve Ukraynalı temsilcilerin katılıp katılmadığı gibi konular hala belirsizlik içinde. Ukrayna yetkililerinin, herhangi bir barış sürecinde yer almadıklarını sıkça vurguladıkları da bir diğer önemli nokta.
ÇİFT RAYDA BİR BARIŞ TRENİ
Trump, görev süresinin henüz bir ayı dolmadan ABD’nin Ukrayna savaşına yönelik yaklaşımını önemli ölçüde değiştirdi. Bu doğrultuda, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile doğrudan temas kurarak çatışmanın hızlı bir şekilde sona erdirilmesi adına baskı yapmaya başladı. Bu stratejik değişimin, İsviçre’deki görüşmelerle bağlantılı olabileceği iddiaları da gündeme gelmekte. Öte yandan, üst düzey Amerikalı yetkililerin Suudi Arabistan’da Rus Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da dâhil olmak üzere Rus yetkililerle bir araya geldiği belirtildi.
İsviçre’de gerçekleştirilen görüşmelerin “Çift Ray” diplomasisi çerçevesinde yapıldığı öne sürülüyor. Diplomasi terminolojisinde, bu terim resmi görüşmeler dışında taraflar arasında fikir alışverişi ve iletişimi geliştirme amacı taşıyan gayriresmi temasları ifade etmektedir. İsviçre Dışişleri Bakanlığı, Ukrayna savaşıyla ilgili taraflar arasında zaman zaman gayriresmi toplantıların düzenlendiğine dair açıklamada bulundu.
GERÇEK GÖRÜŞMELER, GİZLİ
Bakanlık yaptığı açıklamada, bu tür temasların devletler dışı aktörler tarafından organize edildiği ve hükümetleri doğrudan dahil etmeden görüş alışverişi yapma fırsatı sunduğunu ifade etti. Yetkililer, “Bu faaliyetler, çatışmayla ilgili diplomatik çabaların sürdürülmesine yardımcı oluyor” şeklinde bir beyanatta bulundu. Kaynaklara göre, geçtiğimiz hafta Münih Güvenlik Konferansı sırasında Cenevre’de en az bir buluşma gerçekleştirildi.
2023’ün başlarından itibaren, Putin’in ateşkes sinyalleri verdiği başka Çift Ray görüşmeleri de yapılmasına rağmen, bu görüşmelerin somut bir sonuca ulaşmadığı geçiyor. Tarihsel olarak, Çift Ray diplomasisi, diplomatik yolların kapandığı veya güvenin en düşük seviyeye indiği durumlarda diyalog oluşturmak için kullanılagelmiştir. Bunlara ek olarak, 2023 yılında NBC’nin haberine göre, eski ABD ulusal güvenlik yetkililerinin Kremlin’e yakın Rus yetkililerle gizli görüşmeler gerçekleştirdiği ve bazılarının daha sonra Lavrov ile bir araya geldiği ifade edildi. Ancak kaynaklardan biri, son dönemlerde ABD ve Rus yetkilileri arasında artan doğrudan temasların, bu tür gayriresmî görüşmelerin etkinliğini azaltabileceğini öne sürdü.
