Devre kesici, özellikle borsa ve finans piyasalarında, ani ve aşırı fiyat dalgalanmalarını önlemek için kritik bir mekanizma olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu sistemin birincil amacı, piyasaların düzenli ve adil biçimde işlemesini sağlamak, panik satışlarını engelleyerek yatırımcıların daha temkinli ve bilinçli kararlar alabilmeleri için yeterli zaman tanımaktır. Devre kesici uygulaması, piyasa dengesinin sağlanmasında önemli bir rol oynamaktadır.
Borsa İstanbul’da yer alan en büyük 100 şirketin oluşturduğu BIST100 endeksinde, devre kesici mekanizması devreye girmesi için ilk olarak düşüş oranının %5’i aşması durumunda harekete geçmektedir. Bu aşamanın ardından, eğer kayıplar %7 veya daha fazla seviyeye ulaşıyorsa, devre kesici mekanizması tekrar aktif hale gelerek piyasayı korumaya yönelik işlemler başlatılmaktadır. Bu sayede, ani düşüşlerin getirebileceği zararın önlenmesi hedeflenmektedir.
Devre Kesici Süresi Ne Kadardır?
Devre kesici mekanizması, ani fiyat dalgalanmalarını sınırlamak amacıyla borsa işlemlerinin düzenlenmesinde kritik bir öneme sahiptir. Hisse senetleri bazında uygulanan devre kesici sisteminde, işlemler belirlenen zaman dilimleri içerisinde en az 10 dakika, en fazla 30 dakika süreyle durdurulmaktadır. Bu sürecin tamamlanmasının ardından, otomatik olarak devre kesici uygulaması sona ermektedir.
Uygulamanın başlamasından önce, borsa genellikle yaklaşık 20 dakika boyunca işlemlere kapatılmaktadır. Bu süre zarfında yatırımcılar, piyasa koşullarına göre yeni emirlerini oluşturabilirler. Ardından, 5 dakikalık bir emir toplama süreci başlamaktadır ve bu süreçte yatırımcılar tarafından talep edilen fiyatlar toplanarak, piyasa fiyatı belirlenmektedir. Belirlenen fiyatın ardından, eşleştirmeler 5 dakika içinde gerçekleştirilmekte ve borsa işlemleri yeniden açılmaktadır.
