Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, 10 Şubat Dünya Bakliyat Günü’ne dair önemli açıklamalarda bulundu. Bayraktar, son on yılda kuru fasulye, nohut ve mercimek ithalat miktarının yüzde 55 oranında artığını duyurarak, “En önemli protein kaynaklarından baklagilde ithalatçı olmamız kabul edilemez. Halkımızın sağlıklı beslenmesi için temel gıda ürünlerinde üretim artırılmalı, ithalattan vazgeçilmelidir” ifadelerini kullandı.
Baklagillerin Önemi
Bayraktar, Türkiye’de yetiştirilen 7 çeşit yemeklik baklagil arasında en fazla üretilenlerin nohut, kuru fasulye ve mercimek olduğunu iletti. Bu baklagillerin her birinin kendine özgü besin değerleri bulunuyor. Son yıllarda artan fastfood ve hazır gıda tüketiminin, doktorlar ve diyetisyenler tarafından baklagillerin önerilmesine neden olduğunu vurguladı. Baklagillerin, topraktaki organik madde birikimine yardımcı olması ve toprak yapısını düzeltmeleri sebebiyle ekim nöbetinde sıkça tercih edildiğinin altını çizdi. Bu bağlamda, Birleşmiş Milletler 2016 yılını ‘Uluslararası Bakliyat Yılı’ olarak ilan etti ve 10 Şubat’ı her yıl ‘Dünya Bakliyat Günü’ olarak kutlama kararı aldı.
Üretim ve Dağılım
Ülke genelinde baklagil üretimi yaygın olmakla birlikte, Güneydoğu Anadolu, İç Anadolu ve Marmara Bölgesi’nin güney kısımlarında yoğunlaştığına dikkat çekti. Türkiye’de toplam yemeklik baklagil üretiminin yüzde 42,7’sini nohut, yüzde 30,1’ini kırmızı mercimek, yüzde 20,7’sini kuru fasulye ve yüzde 5,3’ünü yeşil mercimek oluşturmaktadır. Diğer baklagillerin oranı ise yüzde 1,1’dir. 1990 yılında 20,3 milyon dekar olan baklagil ekim alanı, günümüzde 8,7 milyon dekara gerilemiş olup, bu durum yüzde 56,6’lık bir azalmayı ifade etmektedir. Üretimde de benzer şekilde yüzde 33,2 oranında bir düşüş yaşanmıştır.
Üretimde Gerileme ve İthalat
Bayraktar, 2016 yılında Uluslararası Bakliyat Yılı ilan edilmesinin ardından, 2024 yılına kadar yapılan çalışmalarla bakliyat üretiminin yüzde 24,5 oranında artarak toplamda 1 milyon 345 bin tona ulaştığını belirtti. Ancak, bu artışa rağmen nohut dışında en çok üretilen baklagillerde devam eden bir arz açığı mevcut. İstatistikler, yeşil mercimekte yüzde 39,8, kırmızı mercimekte yüzde 14,1 ve kuru fasulyede ise yüzde 8,6 oranında bir açığı gözler önüne seriyor. Son on yılda, kuru fasulye, nohut ve mercimek ithalat miktarı 379 bin 869 tondan yüzde 55 oranında artarak 587 bin 500 tona ulaştı. İthalat değeri de yüzde 28 oranında artarak 321 milyon dolardan 412 milyon 200 bin dolara yükseldi. Toplamda, son on yılda 5 milyon 44 bin ton baklagil ithalatına karşılık 3 milyar 629 milyon dolarlık bir harcama yapıldı.
Öneriler ve İhtiyaçlar
Bayraktar, temel gıda ürünlerinde marketlerde tavan fiyat uygulanması gerektiğini vurguladı. Baklagil üretimini artırmaya yönelik teşviklerin artırılması, üretici ile tüketici arasındaki fiyat farkının makul seviyelere çekilmesi gerektiğini belirtti. Ayrıca, hasat dönemine yakın ithalat yapılarak piyasa dengesinin bozulmaması gerektiğini ifade etti. Üreticilerin memnun olacağı bir fiyat politikası oluşturulması gerektiği ve yetkililerin yerli üretimi destekleyici politikalar geliştirmesi gerektiği konusunda da uyarılarda bulundu. Bayraktar,
