Yüksek Enflasyonun Etkileri ve Türkiye’de Yeni İndeks Uygulamaları
Türkiye’de son dönemde yaşanan yüksek enflasyon, pek çok kesimde kamuoyunda geniş bir tartışma başlatmış durumda. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan enflasyon verileri, toplumun büyük bir kesimi tarafından “gerçeklikten uzak” olarak nitelendirilirken; ekonomistler, İTO (İstanbul Ticaret Odası) ve ENAG (Enflasyon Araştırmaları Grubu) gibi alternatif kaynakların açıkladığı verileri de dikkate almaya başladılar. Bu durum, enflasyon tartışmalarının daha da derinleşmesine neden oldu.
İTO’dan Yenilik
Bu çerçevede İstanbul Ticaret Odası, en son 1995 yılında güncellenen “İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi”ni kapsamlı bir şekilde revize ederek, bugünden itibaren yeni bir yapılandırma gerçekleştirdi. Yıllar içerisinde değişen tüketim alışkanlıkları ve ihtiyaçların dikkate alınması gerektiğini ifade eden İTO, yeni indeksin geçerliliği ile birlikte, endeksin daha sağlıklı bir veri sunmasını amaçlıyor.
Kalemlerdeki Değişiklikler
Güncellenen enflasyon hesaplamasında, daha önceki yıllarda sıkça tüketilen bazı ürünler listeden çıkarıldı. Bunlar arasında, soba, gazete, video kasetçalar gibi ürünler yer alırken; tam aksine, günümüzün vazgeçilmez ihtiyaçlarından biri haline gelen Netflix üyeliği, cep telefonları, internet ve otomobiller gibi harcamalar yeni indekste yer aldı. Bu değişiklikler, tüketici davranışlarındaki güncel ihtiyaçları daha iyi yansıtmaya yönelik önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
Yeni İndeksin Oluşumu
İstanbul Ticaret Odası’nın yeni indeksini hazırlayan Bilim Kurulu, birçok akademisyenden oluşuyor. Bu isimler arasında Bilgi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. M. Ege Yazgan, İstanbul Ticaret Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Elçin Aykaç Alp, Milli İstihbarat Akademisi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mevlüt Tatlıyer, Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nurullah Gür, İstanbul Medeniyet Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Kaya ve Dr. Barış Soybilgen yer alıyor. İTO Başkanı Şekib Avdagiç, ele alınan değişikliklerin, günümüz koşullarına göre indeksi güncellemeyi, baz yılını değiştirmeyi ve ürün gruplarını güncellemeyi zorunlu hale getirdiğinin altını çizdi.
Değişen Tüketim Alışkanlıkları
İTO Başkanı Avdagiç, İstanbul’daki tüketim alışkanlıklarında köklü değişikliklerin meydana geldiğini vurguladı. Önceki indekste yer alan uzaktan ve geleneksel hizmet ve ürünler, artık insanların temel ihtiyaçları arasında yer almaz hale gelmişken; otomobil, cep telefonu, internet ve dijital platformların ön plana çıktığı bir dönem yaşandığı ifade edildi. 1995 yılından bu yana kullanılan baz indeksin, artık güncel ihtiyaçları yansıtma konusunda yetersiz kaldığı belirtildi.
Gıda ve Ulaşım Paylarında Değişiklik
Yeni değişikliklerle birlikte İTO’nun Tüketici F
