Avrupa Siyasi Topluluğu Zirvesi’nde Önemli Gelişmeler
Avrupa Siyasi Topluluğu adı altında düzenlenen 5. zirve, 5 Ekim 2023 tarihinde Macaristan’ın başkenti Budapeşte’de gerçekleştirildi. Zirve, 47 ülkenin devlet ve hükümet başkanlarının yanı sıra NATO Genel Sekreteri, Avrupa Komisyonu Başkanı ve Avrupa Parlamentosu Başkanı’nın katılımıyla geniş bir katılımcı profiline sahipti. Bu yılki zirve, Donald Trump’ın ABD’de Başkanlık zaferini ilan etmesiyle aynı güne denk geldiği için, sadece Avrupa’nın meselelerinin değil, dünya siyasi ikliminin de tartışıldığı bir platforma dönüştü.
Avrupa Siyasi Topluluğu zirveleri, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısının ardından ortaya çıkan ve Avrupa’yı yakından ilgilendiren sorunların düzenli olarak ele alınması amacıyla Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından önerilmişti. İlk zirve 2022 yılında gerçekleştirilmişken, bu yılki zirve Avrupa Birliği dönem başkanı olarak Budapeşte’de yapıldı.
Zirvenin Gerçekleşmesi İçin Beklentiler Düşük İdi
Budapeşte’deki zirve tarihi yaklaşırken, başarılı olup olmayacağına dair beklentiler oldukça düşüktü. Macaristan Başbakanı Viktor Orban, Avrupa Birliği dönem başkanlığını üstlenmesinin hemen ardından, “Barış Misyonu” adı altında bir diplomasi atağı yaparak, Temmuz ayında Ukrayna, Rusya ve Çin’i de kapsayan bir tur gerçekleştirildi. Bu gelişme, AB içindeki bazı ülkelerden tepki topladı. Özellikle, Orban’ın Amerika’da seçimlere hazırlanan Donald Trump ile görüştüğünde, bu diplomatik ziyaretlerin Avrupa Birliği adına gerçekleşmediği belirtilmişti.
Budapeşte’nin Brüksel ile yaşadığı diğer anlaşmazlıklar da, Orban’ın “Barış Misyonu”nun gündeme gelmesiyle daha da derinleşti. Avrupa Birliği liderleri, zirveyi boykot etme niyetlerini dile getirdiler.
Trump’ın Etkileri ve Zirvenin Önemi
Ancak, aylar geçtikçe dünya siyasetinde önemli gelişmeler yaşandı. Özellikle, Ukrayna-Rusya savaşı devam ederken, Donald Trump’ın yeniden başkan seçilmesi, Budapeşte zirvesinin stratejik önemini artırdı. Trump’ın Avrupa için önemli kararlar alacağı sır değildi; bunların arasında Ukrayna savaşının 24 saat içinde sona erdirileceği vaadi de yer alıyordu. Trump’ın bu konuda nasıl bir strateji izlediği henüz bilinmiyor, fakat Ukrayna’ya mali yardımları keserek, tarafları barış görüşmelerine zorlayabileceği yönünde spekülasyonlar mevcut.
Avrupa Birliği’nde ise, böyle bir barış anlaşmasının Rusya’nın zaferi anlamına geleceği düşünülmekte. Bu durumun, ilerleyen yıllarda Rusya’nın yayılmacı politikalar izlemesi için cesaretlendirici olacağına dair genel bir görüş var.
Zirvede Ele Alınan Konular
Zirvenin en önemli gündem maddesi, elbette Ukrayna Savaşı’nın Avrupa üzerindeki potansiyel tehditleriydi. Ancak Avrupa Siyasi Topluluğu zirvesi, katılımcıların tek tek gündem maddelerini ele alıp, anlaşmalar ya da niyet mektupları imzaladığı bir platform değildi. Bu zirve, liderlerin bir araya geldiği, ikili ve çoklu görüşmelerle güncel konular üzerinde fikir alışverişinde bulunduğu bir forumdu.
Avrupa Birliği üyesi ve üyesi olmayan birçok ülkenin liderlerinin yanı sıra, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Gürcistan’ın yeni lideri Iraklı Kobakizade de zirveye katılarak çeşitli konularda farklı görüşlerin ele alınmasına fırsat verdiler. Bunun yanı sıra, illegal göç konusunun ele alındığı bir başka önemli alan oldu. Macaristan’ın göçmen karşıtı sert tutumu, özellikle son yıllarda Avrupa’da destek bulmuş durumda
