Metropoldeki kira fiyatlarında son yıllarda dikkat çekici bir artış yaşandığı gözlemleniyor. Özellikle 2020 Ekim ayında kiraların yıllık artış sınırı yüzde 25 olmasına rağmen, bu tarihten itibaren kiralar büyük bir artış göstererek yüzde 1.101,30 oranına kadar ulaştı. 2020 Ekim’de İstanbul’da ortalama kira bedeli 2.308 TL iken, 2024 Ekim ayında bu rakam tam olarak 27.733 TL’ye yükseldi. Aynı dönem içerisinde Türkiye genelinde de Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, kiralarda artış oranı yüzde 565,10 seviyelerinde gerçekleşti.
Asgari ücretin de enflasyona paralel olarak artış gösterdiği bu dönemde, 2020-2024 arasındaki süreçte asgari ücreti oranında yüzde 631’lik bir artış yaşandı.
FARK DERİNLEŞTİ
İstanbul’da 1 metrekarelik bir evin fiyatı da büyük bir artış gösterdi; Ekim 2020’de bu bedel 4.482 TL iken, 2024 Ekim itibarıyla 42.528 TL’ye yükseldi. Bu süreçte asgari ücretle alınan ev metrekare fiyatları arasında belirgin bir fark oluştu. Örneğin, İstanbul’da ortalama ev kirası 2020 Ekim ayında 2.308 TL iken, 2024 Ekim’de bu rakam 27.733 TL’ye ulaşarak, ev sahibi olma hayalini zorlaştıran bir durum haline geldi. Dört yıl önce, 2.234,71 TL olan asgari ücret, o dönemde İstanbul’daki ortalama kira ile neredeyse eşit bir seviyedeydi (oran: 0,99). Ancak 2022 Aralık’ta bu oran 2,20 seviyesine yükselirken, 2024 Ekim’de ise asgari ücretlinin ev kirasını ödeyemeyecek duruma gelmesine neden olan bir düşüşle 1,63 seviyesine geriledi.
KONUT KREDİSİYLE EV ALMAK ZORLAŞTI
Konut kredisi faiz oranlarındaki artış da durumu daha da zorlaştırdı. Ortalama 100 metrekarelik bir ev alabilmek için asgari ücretlinin çalışması gereken süre, 2020 Ekim ayında 193 ay iken, 2022 Aralık’ta zirveye çıkarak 424 aya ulaştı. Ancak 2024 Ekim itibarıyla bu süre 250 ay olarak hesaplanıyor. Bu da ev satın almanın ne denli zorlaştığını gözler önüne seriyor.
Buna ek olarak, yüzde 20 peşinatla ev almak isteyen bir kişinin, 100 metrekarelik bir evin peşinatını biriktirmesi için gereken süre de artış gösterdi. 2020 Ekim ayında bu süre 38,6 ay iken, 2024 Ekim’de 50 aya çıktı. Ayrıca, konut kredisi faiz oranlarının yükselmesi de maliyetleri artırdı. TCMB EVDS verilerinden alınan aylık ortalama verilere göre, 2020 Ekim ayında yıllık yüzde 15,07 faiz oranıyla yapılan kredi ödemeleri, 1,82 asgari ücrete denk gelirken, 2024 Ekim’de faiz oranlarının yüzde 41,52’ye çıkmasıyla aylık kredi ödemeleri 6,49 asgari ücrete karşılık gelecek şekilde yükseldi.
