Google’ın çatı şirketi Alphabet, Google Keşfet ve Google Adsense sayesinde haber yayımcılığında küresel bir tekel haline geldi. Haber siteleri için büyük trafik kaynaklarından biri olan Google, kamuoyunu bilgilendirmede kritik bir rol oynamasına rağmen, haberleri eşit bir şekilde dağıtmıyor. Medya kuruluşları, haber üretimi için büyük yatırımlar yaparken, Google bu içerikleri kullanarak kendi kârını artırıyor. Bu durum, birçok basın kuruluşunun tepkisini çekmekte. Avrupa’nın bazı ülkeleri ve ABD’de Google’a karşı açılan davalar neticesinde, şirket telif hakkı karşılığında ödeme yapmak zorunda kaldı.
Google, dünya çapında haber kuruluşlarına telif ve eğitim desteği sağlamak amacıyla toplamda 550 milyon dolar harcıyor. Ancak, News Media Alliance tarafından yapılan bir araştırmaya göre, Google sadece 2023 yılında haber içerikleri üzerinden 4.7 milyar dolar kazandı. Şirketin 2025 yılı itibarıyla bu geliri 5 milyar dolar seviyesinin üzerine çıkaracağı tahmin ediliyor. Google, gelirini artırmak için büyük medya kuruluşlarını yok etmeye yönelik stratejiler izlemekten çekinmiyor. Özellikle Google Keşfet’in bazı haber sitelerini öne çıkarırken diğerlerini geri planda bırakması, basın kuruluşlarının Google’a karşı daha fazla dava açmasına neden oluyor.
Bu noktada, Kanada ve Avustralya gibi ülkeler, Google ve Facebook’un (Meta) haber içeriklerinden doğrudan ödeme yapmasını zorunlu kılan yasaları yürürlüğe koyarken Avrupa’da da benzer düzenlemelerin uygulanmaya başlandığı görülüyor. Güney Afrika’da ise Rekabet Komisyonu tarafından yayımlanan bir raporda, Google’ın arama motoru algoritmalarının global medya kuruluşlarını fazla öne çıkararak yerel haber kaynaklarını geri planda bıraktığını vurguladı. Raporda, bu eşitsizliğin son 14 yılda Güney Afrika medyasının çöküşüne önemli katkılar yaptığını ve düzeltilmezse bu durumun devam edeceği ifade ediliyor.
ALGORİTMA MADDİ VE MESLEKİ ZARAR VERİYOR
Google Keşfet’te daha fazla görünür olmak isteyen haber siteleri, algoritmanın taleplerine uygun içerikler üretmek zorunda. Bu durum, büyük reklam verenlerin dikkatini çekmek için haber dilinin giderek daha standart hale gelmesine yol açıyor. Google’ın zararları sadece maddi değil, aynı zamanda içerik kalitesine de etki ediyor. Algoritma, haberin içeriğini ve dilini tekdüze hale getirirken özgünlüğü tehdit ediyor. Google’ın bu yöntemle kazandığı milyarlarca dolar, algoritmaya uymayan haber kuruluşlarının reklam gelirlerini hızla azaltıyor.
Algoritmaya uyum sağlayamayan ve Google ile iş birliği yapmayan kuruluşlar, Keşfet üzerinde geri planda kalıyor ve görünürlüklerini kaybediyor. Bu bağlamda, ABD Adalet Bakanlığı, Alphabet’in “aşırı tekelleşme” nedeniyle bölünmesine karar verdi. Karar kapsamında, Google’ın Chrome tarayıcısının işlemlerini sürdüren şirketin Alphabet’ten ayrılması gündemde. Amaç, teknoloji sektöründe rekabetin yeniden sağlanması.
ABD Başkanı Donald Trump, Google’ın haber dağıtımı ve reklam politikalarına dair eleştirileri destekleyen isimler arasında yer alıyor. Uluslararası basın kuruluşları, Google’ın haber içeriklerinden milyarlar kazanmasına karşı tepkilerini artırıyor. New York Times, News Media Alliance ve The Intercept gibi büyük yayınlar, OpenAI, Microsoft ve Google’a karşı telif hakkı ihlali nedeniyle dava açmış durumdalar. Türkiye’de ise Google’ın haber dağıtımı konusundaki hakimiyetine karşı henüz somut bir adım atılmış değil. Ancak Ulaştırma ve Alty
