Kopenhag Üniversitesi Niels Bohr Enstitüsü’nden araştırmacılar, 23 Eylül ile 11 Ekim tarihleri arasında bir taşkını uydu görüntüleri aracılığıyla gerçek zamanlı olarak takip etme fırsatı buldu. Bu bilim insanları, bu büyüklükte bir olayın geçmişte yalnızca taşkın izlerinden anlaşılabileceğini ifade ederken, bu sefer anbean izleyebildiğini vurgulamaktadır. Bu çalışma, iklim değişikliği ile ilişkili olayların izlenmesi açısından önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir.
BUZUL GÖLÜ NASIL PATLADI?
Olayın merkezinde yer alan Catalina Gölü, devasa Edward Bailey Buzulu tarafından engellenmiş bir vadide yer almaktadır. Son 20 yıl içinde gölde büyük miktarda su birikimi gözlemlenmiştir. Bu su birikimi, buzulun yavaş yavaş yukarı doğru kaldırılmasına neden olmuş ve sonuç olarak, buzun altında 25 kilometre uzunluğunda bir tünel açılmıştır. Bu tünel sonunda su kütlesinin dünyanın en büyük fiyordu olan Scoresby Sound’a boşalmasına yol açmıştır.
Euronews’te yayınlanan haberlerde, bilim insanları bu durumu “Buzul Gölü Patlama Taşkını” (Glacial Lake Outburst Flood – GLOF) olarak tanımlamaktadır. Küresel sıcaklıkların artması ile birlikte, bu tür taşkınların son 30 yıl içinde giderek daha sık hale geldiği belirtilmektedir. Küresel ısınmanın etkisi altında buzul barajlı göllerin sayısı ve büyüklüğü artış göstermekte, bu da gelecekte daha büyük taşkınların meydana gelebileceğini göstermektedir.
Niels Bohr Enstitüsü’nden iklim araştırmacısı Aslak Grinsted, küresel ısınmanın buzul gölü taşkınlarını daha tehlikeli hale getirdiğini belirterek, “Bu tür taşkınlar, Himalayalar gibi yoğun nüfuslu bölgelerde büyük yıkımlara yol açabiliyor” ifadesinde bulunmuştur. Küresel ısınmanın etkileri ve iklim değişikliği, birçok bölgede yaşamı tehdit eden olayları tetiklemekte ve bu durum endişe kaynağı olmaktadır.
Grönland’daki son taşkın, bölgedeki seyrek nüfus nedeniyle herhangi bir can kaybına veya maddi hasara yol açmamıştır. Ancak, 2023 yılında yapılan bir araştırmaya göre, dünya genelinde yaklaşık 15 milyon insan ölümcül buzul taşkınları tehdidi altında yaşamaktadır. Bilim insanları, küresel ısınmanın etkisiyle buzul göllerinin daha fazla su birikmesi ve ortaya çıkan taşkınların zararlarını daha iyi anlamak gerektiğinin altını çizmektedir. Son Buzul Çağı’nda Missoula Gölü’nde meydana gelen patlama olayının, Catalina olayından yaklaşık 2 bin 500 kat daha büyük olduğunu hatırlatarak, bu büyüklükteki su kütlelerinin neden olduğu muazzam kuvvetlerin incelenmesi gerektiğini vurgulamaktadır.
