Ozan BİNGÖL / SÖZCÜ
17 Mart 2025 tarihinde açıklanan 2025 yılı Ocak-Şubat dönemi Merkezi Yönetim Bütçe verileri, bütçenin geleceği hakkında pek de olumlu sinyaller vermiyor. Özellikle, Mayıs verileriyle birlikte daha net bir görünüm elde edilmesi planlansa da, ilk iki aylık veriler mali durum açısından endişe verici bir tablo ortaya koyuyor. Bu durumu birkaç başlık altında incelemek faydalı olacaktır.
YÜKSEK BÜTÇE AÇIĞI DEVAM EDİYOR
Merkezi Yönetim Bütçesi, 2025 yılının ilk iki ayında toplamda 449,4 milyar TL bütçe açığı verdi. Bu bütçe açığı, geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre %47,6 oranında bir artış göstermiştir. Mali disiplin açısından kritik öneme sahip olan faiz dışı açık da, bir önceki yıla göre yükselmeye devam etmiştir. Bu durum, bütçede yaşanan mali disiplinsizliklerin sürdüğünü ortaya koymaktadır.
Tablo 1: Temel Bütçe Verileri
Tabloda göze çarpan önemli bir gider kalemi, faiz harcamalarıdır. Bu harcamalar, bir önceki yılın aynı dönemine göre %72,1 oranında artış göstermiştir ve bu da bütçe açığının büyümesinin en büyük sebeplerinden biri olmuştur.
GÖREV ZARARLARI YILI HIZLI BAŞLADI
Yeni adıyla görev zararı veya görevlendirme giderleri, yılın başından itibaren hızla artış gösterdi. Elektrik üretiminde yapılan tarife düzenlemelerinin henüz etkileri verilere yansımadığından, Elektrik Üretim A.Ş.’ye bütçeden ödemeler devam ediyor. Özellikle Ziraat Bankasına yapılan görev zararı ödemeleri, aylık bazda tarihin en yüksek seviyesine ulaştı. Yılın ilk iki ayında yalnızca dört kamu kuruluşuna yapılan görev zararı ödemeleri aşağıda listelenmiştir:
- Elektrik Üretim A.Ş: 37 milyar 60 milyon lira.
- BOTAŞ: 35 milyar lira.
- Ziraat Bankası: 25 milyar 511 milyon lira.
- Halk Bankası: 9 milyar 241 milyon lira.
FAİZE 302,7 MİLYAR, YATIRIMA 93,5 MİLYAR
2025 yılının ilk ayında, bütçedeki faiz harcamaları yatırım harcamalarını aşmış durumda. İlk iki ayda, Merkezi Yönetim Bütçesinden faize 302,7 milyar lira harcanırken, toplam yatırım harcamaları yalnızca 93,5 milyar lirada kalmıştır. Bu durum, kamu harcamalarını düzenlemede karşılaşılan zorlukları gözler önüne sermektedir.
İLK İKİ AYDA DEPREMZEDE YİNE UNUTULDU
Deprem bölgesinde, depremzedelere yönelik konut ve iş yeri teslimatları için bütçede düzenlemeler yapılmıştır. 7.1.90.90 tertibinde kaydedilen ödemelerde, Ocak 2025’te harcama tutarı sıfır; Şubat ayında ise yalnızca 62,7 milyon lira harcama gerçekleştirilmiştir. Bu
