YAP-işlet-devret (YİD) modeliyle hayata geçirilen çeşitli köprü, tünel ve otoyol projelerinin işletme sürelerine yönelik tartışmalar giderek artmakta. Daha önce defalarca işletme süreleri uzatılan ve ek tünellerin devredildiği YİD projelerinde, müteahhitlere çeşitli garantiler verildiği ve bu garantiler doğrultusunda milyarlarca dolara mal olan ödemelerin yapıldığı konuları gündemde. Bu durum, YİD projelerinin uygulanabilirliğini sorgulayan eleştirileri de beraberinde getiriyor.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdülkadir Uraloğlu, katıldığı bir televizyon programında, “Süre dolunca yeniden ihaleye çıkılıp, şirketler tarafından işletilmesinin devamı sağlanabilir” açıklamasında bulundu. Bu yorum, kamuoyunda çeşitli tartışmalara yol açtı. Bakan Uraloğlu’nun ifadeleri çerçevesinde, mevcut iktidarın projeler üzerindeki etkinliğini koruyarak, ek ihaleler gerçekleştirerek mevcut şirketlerle anlaşmaları devam ettirmek istediği anlaşılıyor.
Bu duruma tepki gösteren CHP Erzincan Milletvekili Mustafa Sarıgül, “Bakan bey hiç iktidardan gitmeyecekmiş gibi hayal görüyor. Şirketlerin işletme süreleri uzatılarak yeni bir ayrıcalık tanınmak isteniyor. Astronomik geçiş ücretleri ödeyen vatandaş ise bu projelerin kamuya devredilmesini ve ücretlerin makul seviyelere inmesini bekliyor” dedi. Sarıgül bu şekilde, halkın yükünü artıran bu projelerin süresinin uzatılmasının adil olmadığını vurgulayarak, kamuoyunun beklentilerini aktardı.
BEDAVA TÜNEL
Sarıgül, bu konulardaki avantajları örnekleriyle destekledi. Örneğin, “Göcek Tüneli’nin devamında, devlet Göcek 2 Tüneli’ni yaptı. Bu tüneli de Göcek 1 işletmecisine verdi ve işletme süresini 2032’den 2025’e çekti. Ama daha sonra firma tahkime giderek işletme süresini 2030’a çıkardı. Böylece bedava bir tünel daha almış oldu,” şeklinde konuştu. Ayrıca Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nün 2024’te kamuya devri gerektiği ancak maliyet artışı gerekçesiyle bu sürenin 4 yıl daha uzatıldığını belirtti. Maliyeti 810 milyon dolar olan köprü için, şimdiye kadar 1 milyar 950 milyon dolar ödendiğinin altını çizerek, kamu kaynaklarının nasıl kullanıldığını sorguladı.
Dünyada 43 Türk müteahhit yapıyor
Bakan Uraloğlu, önceki gün bir TV kanalında yaptığı başka bir açıklamada YİD projelerine ilişkin önemli bilgiler paylaştı. Uraloğlu, dünyada bu projeleri gerçekleştiren 250 müteahhitten 43’ünün Türk olduğunu vurgulayarak, Türk müteahhitlerinin küresel ölçekte önemli bir konuma sahip olduğunu ifade etti. Uraloğlu, bugüne kadar gerçekleştirilen 38 YİD projesinin işletme sürelerinin dolmasının ardından, iktidar olarak tekrar ihaleye çıkılması ve şirketler tarafından bu projelerin işletilmesinin devamının sağlanabileceğini belirtti. Ayrıca sözleşmelere göre Osmangazi Köprüsü’nün 2036’da, Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nün 2028’de, Avrasya Tüneli’nin 2042’de, Çanakkale Köprüsü’nün 2034’te, Zafer Havalimanı’nın 2044’te ve Ankara YHT Garı’nın ise 2037’de kamuya devredilmesi gerektiği vurgulandı.