Radyo astronomisi, “yüzey parlaklığı” kavramı ile önemli bir ölçüt sunmakta; bu ölçüt, bir nesnenin ne kadar dikkat çekici olduğuna karar vermek için kullanılır. Daha önceki teknolojilerin sınırlamaları göz önüne alındığında, MeerKAT ve ASKAP teleskoplarının sağladığı olağanüstü hassasiyet, düşük yüzey parlaklığına sahip olan yeni bir evrenin kapılarını aralamaktadır. Bu teleskoplar, EMU (Evolutionary Map of the Universe) isimli büyük gözlem programı çerçevesinde, Güney Yarımküre’nin en ayrıntılı radyo haritasını çıkarmaktadır.
Bu radyo gözlemleri, yıldızların yaşam döngüleri ve son evreleri hakkında önemli bilgiler sağlamaktadır. Örneğin, Kýklos ve WR16, büyük yıldızların enerji kaynaklarını tükettikleri sürelerde meydana gelen Wolf-Rayet yıldızları çevresinde oluşan simetrik gaz bulutlarının güzel bir örneğini sunmaktadır. Bu süreçte, yıldızlar dış katmanlarını uzaya savurmakta ve etraflarında halkasal yapılar oluşturmaktadır.
Benzer şekilde, Stingray 1, Perun, Ancora ve Unicycle gibi diğer nesneler, büyük yıldızların yakıtlarının tükendiği zaman gerçekleşen süpernova patlamalarına dair önemli izler taşımaktadır. Bu patlamalar sonucunda meydana gelen şok dalgaları, çevredeki maddeleri süpürerek genişleyen küresel yapılar oluşturur. ASKAP, bu bağlamda, bugüne kadar gözlemlenmemiş olan mükemmel dairesel bir süpernova kalıntısı olan Teleios’u keşfetmiştir. Yunan kökenli adı “kusursuz” anlamına gelen bu nesne, çevresel faktörlerden bağımsız kalması sayesinde, ilk süpernova patlamasının doğası hakkında değerli bilgiler sunmaktadır.
Diğer önemli bir keşif ise Diprotodon isimli süpernova kalıntısıdır. Bu nesne, gökyüzünde Ay’dan altı kat daha büyük bir görünüm sunmakta ve adını Avustralya’nın tarih öncesi dev hayvanı Diprotodon’dan almıştır. ASKAP’ın detaylı gözlemleri, bu dev nesnenin iç yapısını ortaya çıkararak süpernova patlama süreçlerine dair anlayışımızı derinleştirmektedir.
Ayrıca, ASKAP gözlemleri, daha önce bilinmekte olan bazı nesnelerin doğasını yeniden yorumlamamıza olanak tanımaktadır. Örneğin, Lagotis isimli nesne, daha önceden yalnızca bir yansıma bulutsusu olarak tanımlanan VdB-80’in gerçekte iyonize hidrojen gazı (HII bölgesi) içerdiğini göstermiştir. Bu yeni veriler, yıldızların çevrelerindeki gaz bulutlarını nasıl etkilediğine dair yeni bilgiler edinmemize yardımcı olmaktadır.
Radyo teleskopları, galaksimiz dışındaki kozmik yapılarda da önemli gözlemler yapmaya olanak tanımaktadır. Radyo halkası galaksileri, optik ışık altında sıradan disk yapıları gibi görünmelerine rağmen, radyo dalgalarında merkezlerde boşluk bulunan halka biçiminde yapılar sergilemektedir. Bu fenomenin nedenleri henüz tam olarak anlaşılamamış olsa da, birçok süpernova patlamasının birleşik etkisiyle gazların dışarı itilmesi ile açıklanabileceği düşünülmektedir.
Bunların yanı sıra, tamamen yeni bir nesne sınıfı olan Odd Radio Circles (ORC’ler) da keşfedilmiştir. LMC-ORC gibi örnekler, yalnızca radyo dalgalarında gözlemlenebilmekte ve kökenleri hakkında hâlâ tam bir bilgi mevcut değildir. ORC’lerin doğası hakkında daha fazla bilgi edinmek için ASKAP ve MeerKAT gibi teleskopların gelecekteki gözlemleri büyük bir öneme sahip olmaktadır.
<
