Yapılan araştırmada keşfedilen hücreler, “astroasitler” olarak adlandırılan ve nöronların sağlıklı bir şekilde varlıklarını sürdürebilmelerini sağlayan yıldız şeklindeki beyin hücrelerinin özel bir türüdür. Bu hücreler, beyindeki koruyucu bariyeri güçlendirme ve nöronların elektriksel dengelerini düzenleme gibi önemli görevleri üstlenmektedirler. Ancak, yeni yapılan bu keşifle birlikte astroasitlerin çok daha önemli bir işlev kazandığı görünmektedir.
Astrositler, beyinde iki ana bölgede bulunurlar: gri madde ve beyaz madde. Gri madde, nöronların bilgi işleme merkezini temsil ederken; beyaz madde, nöronlar arasında iletişimi sağlayan yalıtımlı sinir tellerinden oluşmaktadır. Gri madde içindeki astrositler uzun süredir araştırmacılar tarafından inceleniyor, ancak beyaz madde astrositlerinin ne tür işlevler üstlendiği tam olarak bilinmiyordu.
Nature Neuroscience dergisinde yayımlanan son çalışmada, bilim insanları fare beyinlerinden alınan doku örneklerinde iki farklı beyaz madde astrositi türü belirlediler. İlk grup, “temizlikçi” hücreler olarak bilinen ve sinir liflerini destekleyerek nöronlar arasında iletişimi sağlayan hücrelerdi. Ancak ikinci grup, beyaz madde içinde daha önce bilinmeyen bir yeteneğe sahipti: bu hücreler, çoğalabilir ve yeni astrositler oluşturabilirlerdi.
Araştırma ekibinden Judith Fischer-Sternjak, bu keşfin büyük bir öneme sahip olduğunu vurgulayarak, “Bu daha önce bilinmeyen bir buluş. Beyinde kendini yenileyebilen bu tür bir astrositin varlığına dair bir bilgi yoktu,” şeklinde bir açıklamada bulundu.
Araştırmacılar ayrıca bu özel hücrelerin beyaz maddeden gri maddeye hareket edebilme yeteneğini keşfettiler. Bu durum, bu hücrelerin yeni astrositlerin kaynağı olabileceğini göstermektedir. Eğer insan beyninde de benzer hücrelerin varlığı kanıtlanabilirse, beyin hasarları ve nörodejeneratif hastalıkların tedavisi için yeni yöntemler geliştirme imkânı doğabilecektir.
Bilim insanları, farelerde keşfedilen bu hücrelerin insan beyninde de bulunup bulunmadığını tespit etmek için 13 organ bağışçısına ait beyin dokularını incelediler. Ancak insan örneklerinde yalnızca “temizlikçi” görevindeki beyaz madde astrositlerine rastlandığı ortaya çıktı.
Ayrıca, araştırmacılar fare deneylerinde çoğalabilen astrositlerin yaşla birlikte sayısının azaldığını tespit ettiler. Bu nedenle, insan örneklerinin yalnızca yaşlı bireylerden alınmış olması, bu hücrelerin gözlemlenememesinin bir sebebi olabilir. Yani, beyinde yer alan böylesi önemli hücrelerin varlığının keşfi, gelecekte nörolojik araştırmalara ve tedavi yöntemlerine ışık tutabilir.
