Yağmur olasılığı, hava durumu tahminlerinde sıkça karşılaşılan bir terimdir fakat yüzde 30 yağmur olasılığı, bir bölgenin yüzde 30’unun veya bir günün yüzde 30’unda yağmur yağacağı anlamına gelmez. Bu oran, belirli bir bölgede en az 0.254 milimetre yağış düşme ihtimalini ifade eder. Örneğin, İstanbul için verilen bir yüzde 30 yağmur tahmini, o gün İstanbul’un herhangi bir yerinde bu miktarda yağış alma ihtimalinin yalnızca %30 olduğunu belirtmektedir.
Öte yandan, bu oran yağmurun ne kadar şiddetli olacağını, ne kadar süreceğini veya hangi alanlarda meydana geleceğini göstermez. Kısa bir öğleden sonra sağanağı, tüm gün süren hafif bir çiselemeden daha fazla yağış bırakabilir. Bunun ayrımını bilmek, hava durumu tahminlerine dair anlayışımızı artırır.
Belirli bir zaman diliminde belirli bir alanın yağış olasılığını hesaplamak için, tahmincinin güven değerini alır ve bunu yağıştan etkilenecek alanın oranıyla çarparız. Örneğin, eğer İstanbul’un %40’ının yarın en az 0.254 mm yağış alacağından %100 emin olduğumuzu varsayarsak, yağış olasılığı şöyle hesaplanır:
1 × 0,4 = 0,4 olduğundan, %40 olacaktı.
Ancak, eğer İstanbul’un %40’inin yarın yağmur alacağına dair tahminimizden yalnızca %70 emin olsaydık, yağış olasılığı:
0,7 × 0,4 = 0,28 olduğundan, %28 olacaktı.
Bu yöntem ile, bir bölgenin belirli bir zaman dilimindeki yağış olasılığı hesaplanmaktadır. Hem tahminin güvenilirliği hem de yağıştan etkilenmesi beklenen alanın oranı, bu hesaplamada temel faktörlerdir.
‘YANLIŞ ANLAMALAR VAR’
Science Alert’teki bir habere göre; Matt Jeglum, NWS’nin Batı Bölgesi Bilim ve Teknoloji Entegrasyonu Bölümü Başkan Yardımcısı olarak, yüzde 30 yağmur olasılığının yanlış anlaşıldığını ifade ediyor. “Bu oran, yağmurun günün yüzde 30’unda yağacağı ya da bölgenin yüzde 30’unda görüleceği anlamına gelmez,” diyor. Bu yanlış anlamalar, bireylerin günlük planlamalarını olumsuz etkileyebilir.
YAĞIŞ TAHMİNLERİ NASIL YAPILIYOR
Amerika Birleşik Devletleri’nde yağış olasılığı tahminleri ilk olarak 1965 yılında başlamıştır. 1970’lerde ise istatistiksel modellerin geliştirilmesiyle tahminler daha da hassas hale gelmiştir. Günümüzde meteorologlar, 30 farklı hava durumu modelini kullanarak tahmin yapmaktadır.
Bu modeller, atmosferin mevcut sıcaklık, nem ve rüzgar hızı gibi verileri analiz ederek fiziksel ve matematiksel hesaplamalar yapar. Bu veriler, uydu görüntüleri, radarlar, yer istasyonları ve günlük olarak atmosfere salınan hava balonları ile toplanmaktadır. Toplanan tüm bu veriler, hava durumu modellerine işlenerek yağış ihtimalleri hesaplanır.
Atmosferin dinamik yapısı nedeniyle hava durumu tahminleri sık sık değişmekle birlikte, 1970’lerden bu yana modellerde önemli ilerlemeler sağlanmıştır. Artık meteorologlar, beş ila yedi gün öncesinden yağmur olup olmayacağı konusunda oldukça isabetli tahminlerde bulunabilmektedir. Jeglum,
