Kamu sermayeli bankaların iş ve işlemleri, kârlılığı, harcamaları vergi ödeyicisi olan her yurttaşın yakından takip etmesi gereken alanlardır. Kâr eden, harcama disiplinine uyan kamu bankaları, daha yüksek vergi öderler ve kârlarından Hazine’ye daha fazla kaynak aktarırlar. Aksi durumda ise hem vergi gelirleri düşer hem de Hazine’nin temettü gelirleri azalır.
Türkiye’ye gerçek demokrasinin her delikli kuruş vergimizin ve oylarımızın peşine düşerek geleceğine inanan biri olarak, kamu sermayeli bankaların son dönemdeki reklam harcamalarına mercek tutma ihtiyacı duydum. Bu ihtiyaç aynı zamanda, bu bankalar aracılığıyla yapılan reklam harcamaları yoluyla medyanın ve dolayısıyla siyasetin kamu kaynaklarıyla finansmanı riskinden de kaynaklandı. Ayrıca uzun bir süredir kamu kaynakları ile bazı basın yayın kuruluşları mı finanse ediliyor sorusu aklımı kemiren sorulardan biriydi. Bu soruların cevaplarını birlikte arayalım.
İKİ KAMU BANKASINDAN DEVASA REKLAM HARCAMASI
Ziraat Bankası yüzde 100, Halk Bankası ise yüzde 91 oranında kamu sermayeli kamu bankalarıdır. Bu iki kamu bankasının faaliyet raporlarından hareketle yıllar itibarıyla yaptıkları reklam harcama tutarları aşağıdaki gibidir. TCMB yıllık ortalama dolar kurunu esas alarak ilgili yıl harcamasının dolar karşılığını da hesapladım. Ortaya çıkan tablo aşağıdaki gibidir.
Son dönemde TL’deki hızlı değer kaybı 19 yıl öncesindeki TL bazlı harcamaları anlamlandırmakta yetersiz kalmaktadır. Bu nedenle konuya dolar bazlı baktığımızda iki kamu bankasının 19 yıllık süredeki reklam harcaması tutarının Türk Lirası cinsinden toplam 8 milyar 300 milyon lira, ortalama dolar kuru ile ise 1 milyar 283 milyon dolar olduğu görülmektedir. Doların 34 lira olduğunu kabul ettiğimizde karşımıza çıkan faturanın bugünkü karşılığı 43 milyar 298 milyon lira olmaktadır.
43 milyar lirayı aşan reklam pastası kimlere gitti
Yukarıdaki hesaplamalarımıza göre 19 yılda bugünkü karşılığı 43.3 milyar lira olan reklam pastası hangi yayın kuruluşlarına, hangi kriterlere ve ölçülere göre dağıtılmıştır? Bu soruyu sormak hakkımız. Çünkü yersiz, gereksiz yapılan her reklam vergilerimizden çalınmaktadır.
Bankaların, reklam verecekleri yayın kuruluşlarını seçerken, rating, tiraj ve benzeri kriterleri dikkate alıp almadıklarını bilmiyoruz. Ama kamu sermayeli bu bankaların…
View more
