■ Belce ÖRÜ
Ekonomi politikaları nedeniyle Türkiye’de istihdam sorunları giderek artmaktadır. Ücretlerin hayat pahalılığına yetişememesi, yetersiz emeklilik sistemleri ve işçilerin uygun iş fırsatları bulamaması bu sorunların başında gelmektedir. Ayrıca, sıkı para politikaları ve sanayideki daralma da istihdam piyasasını olumsuz etkilemektedir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, tüm bu olumsuzluklara rağmen işsizlik oranı düşüş göstermektedir. Ancak, geniş tanımlı işsizlik verileri, gerçek istihdam ortamını yansıtan karamsar bir tablo çizmektedir. Eylül 2024’te dar tanımlı işsiz sayısı bir önceki aya göre 35 bin kişi artarak 3 milyon 100 bin kişiye ulaşmıştır.
ÜMİTSİZ İŞSİZLER ARTTI
Ülke genelinde işsizlik oranı %8.6 seviyesine gerilemiştir. Bu oran erkekler için %6.7, kadınlar için ise %12.3 olarak hesaplanmıştır. 15-24 yaş grubundaki genç nüfusta işsizlik oranı da 0.3 puan artarak %17.1 seviyesine ulaşmıştır. “Zamana bağlı eksik istihdam” kavramı, potansiyel iş gücü ve iş bulma umudunu kaybeden işsizler gibi gruplardan oluşan atıl iş gücü oranı ise Eylül 2024 itibarıyla %25.6’ya düşmüştür. Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK-AR) raporuna göre, mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı 10 milyon 271 bin kişiye ulaşmış durumdadır. Bu durum ise dar ve geniş tanımlı işsizlik arasındaki farkın derinleştiğini göstermektedir. Son iki yılda dar tanımlı işsiz sayısında 370 bin kişilik bir azalma göze çarparken, geniş tanımlı işsiz sayısında ise 2.7 milyon kişilik bir artış yaşanmıştır.
Yüzde 13.7 işsizlik ödeneği alabildi
Son bir yıl içinde, haftada 40 saatten daha az çalışan ve daha fazla çalışma imkanına sahip olmayı isteyen zamana bağlı eksik istihdam edilenler sayısı 1.9 milyondan 3.1 milyona çıkarak, 1 milyon 184 bin kişilik bir artış göstermiştir. Bu artış büyük ölçüde geçim sıkıntıları ile ilişkilidir. DİSK’in verilerine dayanarak, TÜİK’in resmi dar tanımlı işsizlerin büyük bir kısmının işsizlik ödeneği almakta zorlandığı belirtilmektedir. Türkiye İş Kurumu (İŞKUR)’un Eylül 2024 verilerine göre, işsizlik ödeneği alabilenlerin sayısı 425 bin 550 olmuştur. Bu bağlamda, resmi işsizlerin sadece %13.7’si işsizlik ödeneği alabilmektedir.
4 kadından 1’i işsiz
İstihdam piyasasındaki olumsuz koşullar, en çok kadınlar ve gençler üzerinde etkili olmaktadır. Hem kadın hem de genç işsizlik oranlarında artış yaşanmaktadır. 15-24 yaş grubunu kapsayan bu istatistikler, Eylül ayında erkeklerde %13.5, kadınlarda ise %24 seviyesinde tahmin edilmiştir. Ayrıca, geniş tanımlı kadın işsizlik oranı %34.7 olarak kaydedilmiştir. Bu durum, kadınların istihdam alanında yaşadığı zorlukları ve eşitsizlikleri açık bir şekilde gözler önüne sermektedir.
