Koç Üniversitesi-TÜSİAD Ekonomik Araştırma Forumu (EAF) tarafından, Doç. Dr. Cem Çakmaklı’nın hazırladığı “Ekonomik ve Finansal Durum Endeksleri Güncel Tahminleri” başlıklı rapor, Ocak 2025 için Türkiye ekonomisinin güncel görünümünü ortaya koymaktadır. Rapor, Ekonomik Durum Endeksi’nin (EDE) Ocak ayında bir önceki aya göre %0,1 artış sergilediğini ve Finansal Durum Endeksi’nin (FDE) %0,2 yükseldiğini belirtmektedir. Bununla birlikte, alt göstergelerdeki kırılganlıkların devam ettiği vurgulanmaktadır.
İŞGÜCÜ PİYASASI DÜŞÜYOR
Rapor, sanayi üretim endeksi verilerine göre Aralık ayında bir önceki aya göre %4,9 gibi yüksek bir artış olduğunu, ancak işgücü piyasasında Aralık ayında toplam istihdamda %0,2’lik hafif bir düşüş yaşandığını göstermektedir. Ayrıca, Ocak ayındaki PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) verileri de 50 olan eşik değerin altındaki 48 seviyesine gerileyerek işgücü piyasasındaki olumsuz durumu desteklemiştir. Kapasite kullanım oranında da bir azalma gözlemlenirken, mevsimsellikten arındırılmış elektrik tüketimi verileri Ocak ayında bir önceki aya göre %0,9 düşüş göstermiştir.
Bütün bu bileşenlerin birleşimi, EDE’de gözlemlenen durağanlığın yerini, 2024 yılının son çeyreğinde güçlü bir artışa bırakabileceğini göstermektedir.
SON ÇEYREKTE SIKILAŞMA GÖRÜLDÜ
FDE, Ocak ayında bir önceki aya göre %0,2 artış bildirerek, Aralık ve Kasım aylarındaki sırasıyla %0,1 ve %0,1’lik değişimlerle finansal koşullarda yaşanan sıkılaşmayı gözler önüne sermektedir. FDE’in alt bileşenlerinde ise Ocak ayında brüt rezervlerde bir düşüş, Türkiye’nin 5 yıllık CDS (Kredi Temerrüt Swap) priminde 250’li seviyelerde dalgalanmalar ve Ocak ayının ilk yarısında kredilerde hemen her kategoride %2’lik reel bir düşüş olduğu belirtilmektedir.
EKONOMİDEKİ TOPARLANMA DİKKAT ÇEKİYOR
Raporda ayrıca, 2019’un ikinci yarısından itibaren hesaplanan EDE ve FDE endekslerinin, 2020 yılının ilk yarısındaki pandemi nedeniyle yaşanan ekonomik daralma ve sonrasındaki toparlanmayı gösterdiği ifade edilmektedir. Bunu temel alarak, finansal durumun 2021’in ikinci yarısındaki düşüşün ardından, 2023’ün ikinci yarısında tekrar toparlanmaya başladığı bildirilmiştir.
DURGUNLUK BEKLENTİLERİ
Raporda, EDE ve FDE’nin ortak hareketlerini inceleyerek kısa vadede ekonominin durgunluğa girme olasılığının 2007’den bu yana yaşanan kriz dönemleriyle karşılaştırıldığı belirtilmektedir. Özellikle 2008 Küresel Finans Krizi, 2018 yılındaki kur atakları ve 2020 yılındaki pandeminin başlangıcında bu olasılığın arttığı kaydedilmektedir. Bunun yanı sıra, 2024 yılı Eylül ayında %30’a yaklaşan resesyon olasılığının, günümüz itibarıyla %17 seviyelerine gerilediği rapor edilmektedir.
“FİNANSAL KOŞULLAR SIKILAŞMALI”
EAF Forum Direktörü Prof. Dr. Selva Demiralp, Cem Çakmaklı tarafından hazırlanan finansal ve ekonomik durum endekslerinin son çeyrekteki ivmelenmenin Ocak ayı itibarıyla sönümlenmeye başladığını vurgulamaktadır. Demiralp, Finansal Durum Endeksi’nin (mavi çizgi), Ekonomik Durum Endeksi
