NATO (Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü – North Atlantic Treaty Organization), üye ülkelerin gayrisafi yurtiçi hasılasının (GSYİH) %2’sini savunmaya harcama hedefini karşılamak için on yılı aşkın bir süredir çaba sarf etmektedir. Bugün itibarıyla 32 üye ülkeden 24’ü bu hedefi gerçekleştirmiştir. Ancak ABD Başkanı Donald Trump, bütçe hedefinin %5’e yükseltilmesini talep etmektedir.
Bugün başlayan ve hafta sonuna kadar sürecek olan NATO Savunma Bakanları toplantısı, Atlantik’in her iki kıyısından çeşitli üst düzey savunma yetkililerini bir araya getirecek. Bu toplantının odak noktası, Münih’te gerçekleşecek olan Güvenlik Konferansı’ndaki mücadelelerdir. Müttefik ülkeler, Rusya’nın yoğun kış koşularında daha sert bir tehdit oluşturmasının önlenmesi ve Trump’ın Avrupa’ya olan ilgisinin sürdürülmesi konusundaki endişeleri arasında bir denge kurmaya çalışıyor.
Kanada da dahil olmak üzere birçok Avrupa ülkesi, Trump’ın taleplerine rağmen savunma bütçelerini kısa vadede önemli ölçüde artırma imkânına sahip değildir. Birleşik Krallık’ın eski ABD Büyükelçisi Karen Pierce, bu konuda şunları ifade etmiştir:
– Birçok ülkenin henüz 2025 yılı dinamiklerini görmeden %5 taahhüdünde bulunacağını sanmıyorum. Çünkü harcayabileceğiniz miktar, ekonomik durumunuza büyük ölçüde bağlıdır.
AVRUPA’YA SERT UYARI
Soğuk Savaş sonrası dönemde yaşanan bütçe kısıtlamaları, Avrupa ülkelerinin orduları için ek kaynak bulma umutlarını neredeyse tüketmiştir. Moskova, Sovyetler Birliği’nin çöküşünden bu yana en düşmanca tavırlarını sergilerken, Washington’un Avrupa’ya yönelik güvenlik taahhütlerini geri çekme tehdidi, durumu daha da kritik hale getirmiştir.
Bu hafta, ABD’nin yeni Savunma Bakanı Pete Hegseth, Avrupa’yı “Trump salvosu atarken” sert bir şekilde uyardı. Çarşamba günü NATO’nun Brüksel’deki merkezinde yaptığı konuşmada, Amerika Birleşik Devletleri’nin öncelikli olarak Avrupa’nın güvenliğine odaklanmasını zorlaştıran stratejik gerçekleri dile getirdi:
– Burada, Avrupalıların kararlarının “geleneksel güvenliğin sorumluluğunu üstlenme” gerekliliğini gündeme getirdiği bir dönemdeyiz.
TRUMP NATO’YU BÖLER Mİ?
Eski NATO Genel Sekreter Yardımcısı Camille Grand, Trump’ın talebinin ittifaka katılan Avrupa ülkelerini üç gruba ayırma potansiyeli taşıdığını belirtmiştir. Grand, aşağıdaki gibi gruplamaları ortaya koymuştur:
– İlk grup, Baltık devletleri ve Polonya’dır. Bu ülkeler, Rusya Başkanı Vladimir Putin’i caydırmak için GSYİH’nın %5’ini savunmaya harcama konusunda zaten hazırlıklıdır.
İkinci grup, İskandinav ülkeleri ve Birleşik Krallık gibi GSYİH’nın %2’sinin üzerinde bütçeleri olan ülkelerdir. Grand, bu ülkelerin jeopolitik durum analizi ile uyumlu olarak %2,5 ya da %3 hedeflerine ulaşmayı amaçladıklarını belirtmiştir.
Üçüncü grup ise, bütçesel sıkıntılar ya da tehditleri algılama biçimlerinden dolayı harcamaları artırmaya isteksiz olan ülkeleri kapsamaktadır.
HANGİ ÜLKE HANGİ DİLİMDE?
- Belçika, GSYİH’nın %1,3’ünde harcama yapıyorken, 2034 yılına kadar %2,5’e ulaşma taahhüdünde bulunmuştur.
- İtalya
