TÜİK Ekim Ayı Enflasyon Verileri ve YDO Artışı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Ekim 2023’te enflasyon verilerini açıkladı ve bu veriler doğrultusunda 1 Ocak 2025 itibarıyla harç, ceza ve bazı vergilerin yaklaşık %44 oranında artacağı yeniden değerleme oranı (YDO) belirlendi. YDO, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi’nin 12 aylık artışını baz alarak hesaplanıyor ve TÜİK, Kasım 2023 ile Ekim 2024 arasındaki bu artışı %43,93 olarak tespit etti.

YDO’nun Kesinleşmesi ve Kamu Güvencesi

YDO’nun kesinleşebilmesi için Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından Resmî Gazete’de ilan edilmesi gerekmekte. Uzmanlar, bu süreçte YDO’nun yıl sonuna doğru netleşmesini bekliyor. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) Merkez Direktörü Burcu Aydın, YDO’nün kamu fiyatlarında artış için baz alındığını ancak bunun fiyatlara geçiş etkisinin düşük olduğunu ifade etti.

Yeniden Değerleme Oranı ve Vergi Hesaplamaları

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mali Hukuk Ana Bilim Dalı Başkanı Profesör Doktor Murat Batı, %44’lük yeniden değerleme oranının uygulanması durumunda bazı vergiler ve harçlardaki artışlar üzerine hesaplamalarını paylaştı. Batı, devletin alacağı vergi oranlarının artacağını, ancak tüketicilerin lehine olan bazı vergi hesaplamalarında YDO artışının baz alınmadığını belirtti. Bu durum, tüketicilerin dezavantajlı konuma düşmesine yol açabilir. Örneğin, motorlu araçlardan alınan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) hesaplamalarında kullanılan matrahların Kasım 2022’den bu yana güncellenmemesi, tüketiciler açısından kayba sebep olmaktadır.

ÖTV Güncellemeleri ve Maktu Cezalar

Batı, yüzde 44’lük YDO artışı ile birlikte 2024’te 1 milyon liralık bir aracın maliyetinin 805 bin liraya inebileceğini ifade etti. Bununla birlikte, maktu cezaların da 1 Ocak 2024’te YDO baz alınarak %58.46 artırıldığı ve bu artışın üzerine, 2 Ağustos’ta tekrar zam yapıldığını hatırlattı. 1 Ocak 2025’ten itibaren zamlı cezaların yeni YDO baz alınarak artırılmasının, bazı cezalardaki artış oranının %44’ün çok üzerinde olacağını gösterdiğini belirtti.

Gelir Vergisi ve Asgari Ücret Meseleleri

1 Ocak 2025 itibarıyla gelir vergisi matrahları da yeniden değerleme oranında artacak. Bu artışla birlikte, ilk %20’lik dilime girmek için gereken toplam ücret, 110 bin liradan 158 bin liraya yükselecek. Ancak asgari ücretin nasıl artırılacağı konusunda hala belirsizlik yaşanmakta. Burcu Aydın, hükümetin vergiler için YDO’yu baz almasına rağmen asgari ücretlerde düşük enflasyon tahminlerini baz almasını beklediklerini ifade etti. Aydın, henüz hükümetin asgari ücret artışıyla ilgili resmi bir oran belirlemediğini vurgulayarak, yurtdışında yapılan sunumlardan elde ettikleri bilgilere göre beklentilerin %25-30 civarında olduğunu belirtti.

Cumhurbaşkanının YDO’yu Değiştirme Yetkisi

Uzmanlara göre, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın YDO’yu olduğu gibi değiştirme yetkisi yok. Ancak bazı durumlarda YDO’nun uygulanma oranlarını değiştirme yetkisine sahip. Murat Batı, bunun sınırsız bir yetki olmadığını, ilgili kanunlarda belirlenen aralıklar dahilinde olduğunu açıkladı. Batı, böyle bir durumun yaşanması halinde har