İklim aktivisti Greta Thunberg, Azerbaycan’ın Türkiye üzerinden İsrail’e petrol sevkiyatı yaptığına dair iddiaları destekleyen protestoculara destek verdi. Bu durum, küresel düzeyde enerji politikaları ve çevresel kaygıları etkileyecek bir tartışma yarattı. Filistin İçin Bin Genç isimli grup, 10 Kasım’da sosyal medya hesaplarından Thunberg’in bir video mesajını paylaştı. Thunberg, 11 Kasım’da Türkiye konsoloslukları önünde uluslararası bir protesto çağrısı yaparak, Azerbaycan’ın enerji politikalarında adalet arayışını ön plana çıkardı.
Thunberg, özellikle Filistin üzerindeki baskılara dikkat çekerek, “Cumhurbaşkanı Erdoğan, Filistin ile dayanışmadan söz ediyor ama Türkiye limanları açık kalarak Filistinlileri katleden makinelere yakıt sağlayan petrolün İsrail’e akmasına izin veriyor.” dedi. Bu durum üzerine Türkiye’nin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, iddiaları “tamamen asılsız” olarak nitelendirerek yalanladı. Bakanlık, özellikle Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Boru Hattı üzerinden yapılan petrol sevkiyatlarına dair açıklamalarda bulundu.
Ayrıca, Türkiye, 2 Mayıs tarihinde Gazze’ye insani yardım akışına izin verilene kadar İsrail ile olan ihracat ve ithalatının durdurulduğunu duyurmuştu. Ancak bu süre zarfında karşılıklı iddialar, BTC Boru Hattı etrafında intensleşti. BTC Boru Hattı, Azerbaycan petrolünü Hazar Denizi’nden Ceyhan Limanı’na ve oradan da Avrupa pazarlarına taşımaktadır. Hattın çalışması 1999 yılında Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye arasında imzalanan Ev Sahibi Hükümet Anlaşması (HGA) çerçevesinde sürdürülmektedir.
BTC Nedir?
Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı, Azeri petrolünü Hazar Denizi’nden Ceyhan Limanı’na taşımak için kurulmuştur. Boru hattını kurmak ve işletmek amacıyla oluşturulan BTC Co. kompozisyonda en fazla paya sahip ilk beş ortak şunlardır:
- BP: %30,1
- SOCAR: %25
- Unocal: %8,90
- Statoil: %8,71
- Türkiye Petrolleri: %6,53
Boru hattının operatörü BP olup, Türkiye sınırları içerisinde bulunan 1076 kilometrelik kısmı BOTAŞ International Anonim Şirketi (BİAŞ) tarafından işletilmektedir. BTC’nin işleyişi, imzalanan anlaşmalar çerçevesinde sürdürülmektedir.
Aktivistlerin İddiaları Neler?
Greta Thunberg, 10 Kasım’da yaptığı açıklamada, BTC Boru Hattı üzerinden İsrail’e petrol sevkiyatının devam ettiğini öne sürdü. Thunberg’in paylaştığı video, BM İklim Değişikliği Konferansı COP29’un Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başlamasından bir gün önce yayımlanmıştır. Azerbaycan’ın enerji gelirleri, ülkenin ihracatının yaklaşık %90’ını oluşturmaktadır ve COP29’a ev sahipliği yapması tartışma konusu olmuştur.
Enerji Bakanlığı Ne Diyor?
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Ceyhan’dan İsrail’e petrol sevkiyatı yapıldığı ve Türkiye’nin bu duruma izin verdiği yönündeki iddiaları tamamen asılsız olarak nitelendirip, 10 Kasım’da yaptığı açıklamada hattın Türkiye kesiminin BOTAŞ International A.Ş. tarafından işletildiğini vurg
