Kozmik At Nalı: Devasa Kara Delik Keşfi
Kozmik At Nalı, 2007 yılında keşfedilen ve Güneş’tan 5,5 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan etkileyici bir galaksidir. Bu sistemde, ön planda yer alan devasa galaksinin arka plandaki uzak bir galaksinin ışığını bükmesi sayesinde “Einstein Halkası” adı verilen olağanüstü bir optik illüzyon ortaya çıkmaktadır. Yeni araştırmalar, bu büyük galaksinin merkezinde, şimdiye kadar tespit edilen en büyük kara deliklerden birinin varlığı ihtimalini gündeme getiriyor.
Brezilya’da bulunan Rio Grande do Sul Federal Üniversitesi’nden Carlos Melo-Carneiro liderliğindeki araştırma ekibi, bu kara deliğin 36 milyar Güneş kütlesinde olduğunu bildirdi. Kara deliği keşfettiklerine dair bulgular, “Kozmik At Nalı Gravitasyonel Merceğinin Merkezinde 36 Milyar Güneş Kütleli Kara Deliğin Ortaya Çıkarılması” başlıklı akademik makalede yayımlandı.
EN BÜYÜK KARA DELİKLERDEN BİRİ
Kara delikler, galaksilerle birlikte evrimleşen kozmik yapılar olarak karşımıza çıkar. Süper kütleli kara delikler (SMBH), genellikle 5 milyar Güneş kütlesini aştıklarında ultra-dev kara delik (UMBH) kategorisine girmektedir. Kozmik At Nalı’ndaki kara delik, tanımın çok ötesinde bir kütleye sahip olarak şimdiye kadar keşfedilen en büyük kara deliklerden biri olma potansiyeline sahiptir.
Bu buluş, galaksi evrimi ve kara deliklerin büyüme mekanizmaları üzerine birçok soruyu gündeme getiriyor. Normal şartlar altında, bir galaksinin merkezindeki kara deliğin kütlesi, çevresindeki yıldızların hareketleriyle doğrudan ilişkilidir; fakat bu yeni keşfedilen kara delik, bu ilişkiye uymayarak beklenenden çok daha büyük bir kütleye sahip.
KARA DELİKLER NASIL BÜYÜYOR?
Araştırmacılar, bu devasa kara deliğin olağanüstü büyümesini birkaç farklı senaryoyla açıklamaktadır:
- Galaksi Büyümeleri: Büyük galaksilerin birleşimi sonucunda, merkezdeki kara delikler bir araya gelerek devasa kütlelere ulaşabilirler. Bu birleşim sırasında, bazı yıldızların sistem dışına atılması, yıldız hareketlerinde düzensizlikler yaratır ve bu durum kara deliğin beklenenden daha büyük görünmesine neden olabilir.
- Aktif Galaktik Çekirdekler (AGN): Kara delikler madde yutarken, kuvvetli radyasyon ve jet akımları yayarak yıldız oluşum sürecini engelleyebilir. Bu durum, galaksinin yapısını bozarak, kara deliğin büyümesini hızlandırabilir.
- Erken Evren’de Hızlı Büyüme: Kozmik At Nalı’ndaki kara delik, erken evrende aşırı parlak bir kuasar olarak ortaya çıkmış olabilir; böylelikle hızlı kütle kazanımıyla bugünkü devasa boyutuna ulaşmış olabilir.
Araştırmacılar, bu kara deliğin, “fosil bir galaksi grubunun” parçası olabileceğini vurgulamaktadır. Bu tür galaksi grupları, erken dönem birleşmelerin kalıntılarıdır ve burada yeni yıldız oluşumları neredeyse durmuştur.
Bu olağanüstü keşif, galaksi evrimi ve kara deliklerin büyüme süreçleri hakkındaki mevcut teorilerin sorgulanmasına neden olmuştur. Daha fazla gözlem yapılması gerektiği vurgulanırken, Euclid Misyonu ve Aşırı Büyük Teleskop (ELT
