Yeni bir tür buz olan Ice VII, yüksek sıcaklıklar ve basınçlar altında oluşan benzersiz bir bileşiktir. Bu etkileyici keşif, Fransa’daki Institut Laue-Langevin (ILL) adlı araştırma merkezinde gerçekleştirilen deneylerle ortaya konmuştur. Uluslararası bir araştırma ekibi, suyu 6 gigapaskal basınca kadar sıkıştırarak ve 327°C’ye kadar ısıtarak bu özel buz fazını elde etmeyi başarmıştır.
Ice VII, hidrojen atomlarının karmaşık bir kübik yapıda iç içe geçtiği bir formdadır. Fakat bu yapının erime sürecinin nasıl işlediği, bilim insanları tarafından daha önce tam olarak anlaşılamamıştı. Bunun üzerine, hidrojen atomlarının hareketlerini izlemek için ‘quasi-elastic neutron scattering’ (QENS) adı verilen bir teknik kullanılmıştır. Bu teknik, hidrojen atomlarının dinamiklerini incelemede önemli bir avantaj sağlamaktadır.
İtalya’daki Sapienza Üniversitesi’nden fizikçi Maria Rescigno, bu yöntemin moleküllerin hem yer değiştirme (öteleme) hem de dönme hareketlerini analiz etme konusundaki etkinliğini vurgulamaktadır. Bunun sonucunda, 17 yıl önce tahmin edilmesine rağmen, hidrojen hareketleri sonunda gözlemlenmiştir. Ancak, araştırmacıların beklemediği bir durum ortaya çıkmıştır: Ice VII’deki moleküller, serbestçe dönmek yerine adım adım hareket ediyor. Araştırmacılar, bu hareketin hidrojen bağlarının kırılma ve yeniden oluşma sürecine dayandığını öne sürmektedir.
Bu çığır açıcı bulgular, bilim insanlarının Ice VII’nin evrimi ve varlığı hakkında yeni tahminler yapmasına olanak tanımaktadır. Uzaktan gözlemlenen Neptün ve Jüpiter’in Europa uydusu gibi buzlu gök cisimlerinde bu buz fazının geçmişte var olmuş olabileceği düşünülmektedir. Bu keşif, uzaydaki çeşitli buz türlerinin oluşumunu ve gezegenlerin evrimi üzerindeki etkilerini anlamak için büyük bir adım olarak değerlendirilmektedir.
Gelecekteki araştırmalarda ise, Plastik Ice VII’nin oluşum süreci incelenecek. Araştırmacılar, bu formun süperiyonik faz adı verilen daha yüksek sıcaklık ve basınç koşullarında başka bir egzotik su formuna dönüşüp dönüşmediğini keşfetmeye çalışacaklar. Sapienza Üniversitesi’nden fizikçi Livia Bove, bu geçişin nasıl bir seyir izleyeceğinin, yani sürecin sürekli ve aşamalı mı yoksa ani ve keskin mi olacağının önemli bir meseleyi oluşturduğunu belirtmektedir. Bu detaylar, buz yapılarının dinamiklerini ve uzaydaki buz sistemlerinin işleyişini anlamamıza yardımcı olacaktır.
Yapılan bu çığır açıcı araştırma, Nature dergisinde yayımlanmış ve bilim dünyasında büyük bir yankı uyandırmıştır. Ice VII’nin incelenmesi, sadece fizik alanında değil, aynı zamanda astrofizik ve gezegen bilimi ile de yakından ilişkilidir. Uzaydaki buz türlerinin ve onların davranışlarının anlaşılması, bilim insanlarına bu gizemli gök cisimlerinin ve onların jeolojik tarihinin daha iyi kavranmasına olanak tanıyacaktır.
