Resmi makamların resmi istatistikleri çarpıtması, manipüle etmesi oldukça yaygın bir yolsuzluk türü olarak kabul edilmektedir. İngiliz politikacı Benjamin Disraeli’ye göre üç tür yalan vardı: “Yalan, kuyruklu yalan ve istatistik” Winston Churchill’in de “Ben sadece kendi kurguladığım istatistiklere inanırım” dediği söylenmektedir.
Darrrel Huff tarafından 1954’te kaleme alınan ve Işıtan Gündüz tarafından Türkçeye çevrilen “İstatistiklerle Nasıl Yalan Söylenir” adlı kitap, örnekleri eski olsa da istatistiki verilerin nasıl çarpıtıldığına dair hâlâ güncelliğini koruyan bir çalışmadır. Pek çok hükümetin çeşitli amaçlarla sistematik olarak resmi istatistikleri tahrif ettiği biliniyor. Medyada resmi istatistiklerde tahrifat yapıldığına dair çok sayıda haber ve iddia yer alıyor.
Geçmişte Yunanistan ve İtalya gibi Avrupa ülkeleri, Euro sistemine girmek için bütçe açığı ve devlet borçlarının büyüklüğünü tahrif etmekle suçlandı. 2004 yılında Eurostat, Yunanistan’ın Euro sistemine girebilmek için 1997’den itibaren resmi verilerle oynadığını ortaya koymuştu. Günümüzde Arjantin, Türkiye ve Çin gibi diğer ülkelerin de birçok resmi istatistiği manipüle ettiğine yönelik yaygın iddialar var.
Resmi verilerin oynanması ve çarpıtılması ciddi bir yolsuzluk türü olarak değerlendirilebilir. Özellikle tüketici fiyat istatistikleriyle oynanması çalışanların büyük gelir kaybına yol açıyor. Enflasyon düşük gösterilerek çalışan sınıfların gelirleri reel olarak düşürülüyor ve yoksullaşmaları sağlanıyor. Bu ciddi bir suç ve yolsuzluk türü olarak kabul edilmektedir.
Ancak bu ciddi yolsuzluk türünün soruşturulması ve sorumluların cezalandırılması çok zor olabiliyor, zaman alabiliyor ve bazen de mümkün olmuyor. Yapanın yanına kâr kalıyor. Bilindiği gibi Türkiye’de de enflasyonun yeniden tırmanışa geçtiği son yıllarda resmi enflasyon verileri üzerine büyük tartışma var.
Türkiye’de TÜİK enflasyon verilerini çarpıtmakla suçlanırken ve bu konuda yoğun tartışmalar sürerken 7 Ağustos 2024’te Arjantin’den çok ilginç bir haber geldi: Resmi istatistik kurumunun bağlı olduğu Arjantin eski İç Ticaret Bakanı Guillermo Moreno, enflasyon verilerinde tahrifat yapmaktan ve verileri düşük göstermekten suçlu bulundu. Buenos Aires Times haberinden detaylara ulaşmak mümkün.
Eski Arjantin Ticaret Bakanı Guillermo Moreno hakkındaki soruşturma 2007 yılında Sosyal Haklar Meclisi (Asamblea por los Derechos Sociales) adlı hak örgütünün avukatı tarafından yapılan bir şikâyetle başladı. Federal savcılar Moreno ve dönemin TÜİK yöneticisi Beatriz Paglieri’ye ceza verdiler. İlerleyen dönemlerde bu yolsuzluklarla mücadele eden benzer çalışmaların yapılması önemlidir. Yargının bağımsızlığı ve kararlılığı bu tarz suçların önlenmesinde temel bir faktördür.
