Suriye’de Beşar Esad rejiminin Aralık 2024’te devrilmesinin ardında kurulan geçici hükümet, Türkiye ile olan ticareti önemli ölçüde etkileyecek bir karar aldı. Yeni yönetim, Türkiye sınırından gelen ürünlere uygulanan gümrük vergilerini yüzde 300 ila yüzde 500 arasında artırdı. Bu gelişme, iki ülke arasındaki ticareti durma noktasına getirerek, birçok sektörde ihracatçılar ve Suriyeli ithalatçılar için büyük zorluklarla karşılaşmaya neden oldu.
Özellikle Suriye’nin kuzey bölgelerinde muhalif güçlerin kontrolündeki sınır kapılarından gerçekleştirilen ticarette ciddi sorunlar yaşanmaktadır. Güneydoğu Anadolu Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Celal Kadooğlu, bu durumu değerlendirerek, sektör temsilcilerinin ilgili bakanlıklarla sürekli iletişim halinde olduğunu ifade etti. Kadooğlu, gümrük vergisi artışının Türkiye’nin Suriye’ye ihracatını neredeyse durma noktasına getirdiğini ve sorunun çözülmesi için diplomatik ve ticari adımların atılması gerektiğini vurguladı.
Hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve diğer gıda ürünleri gibi Türkiye’nin Suriye’ye yönelik ihracatında önemli yer tutan sektörler, bu karar nedeniyle ciddi zarar yaşama riski ile karşı karşıyadır. İhracatçılar, artan vergiler sebebiyle rekabetçiliklerini kaybetmekte ve ürünlerinin sınırdan geçişinde sıkıntılar yaşamaktadır. Celal Kadooğlu, “Bu sorunun çözümü için üzerimize düşenleri yapmaya çalışıyor ve bu krizin derinleşmeden çözüme ulaşabilmesi için ilgili bakanlıklarımız ile sürekli temaslarımızı sürdürüyoruz. Bu karar, Suriyeli vatandaşların ağır bir enflasyon ile karşılaşmasına ve alım güçlerinin sıfırlanmasına yol açabilir” şeklinde konuştu.
Sınırda kilometrelerce TIR kuyruğu oluştu
Kadooğlu, birçok ürüne uygulanan yüksek vergilerin, ürünlerin üretim maliyetinin bile üç dört katından fazla olduğunu belirtti. 2024 yılında ortalama aylık 30 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdikleri Suriye’de, şu anda ihracatın bu yüksek gümrük vergileri sebebiyle durma noktasına geldiğini vurguladı. Sınırda TIR’ların oluşturduğu kilometrelerce kuyruk, bu durumun en belirgin göstergesidir. Hem Dışişleri Bakanlığı hem de Ticaret Bakanlığı’nın bu sorunun çözümleri için Suriye’deki geçici hükümet yetkilileriyle olumlu temaslar yapacağına inandığını aktardı.
Bu arada, Suriyeli ithalatçılar da artan maliyetler nedeniyle hem stok yönetimi hem de piyasa talebini karşılama konusunda sıkıntılar yaşamaktadırlar. Yeni geçici hükümetin aldığı bu karar, bölgedeki ticari dengeleri değiştirmekle kalmayıp, iki ülke arasındaki ekonomik ilişkiler üzerinde uzun vadeli olumsuz etkiler yaratma potansiyeline sahiptir.
Türkiye’den Suriye’ye ihracat yapan firmalar, sorunun çözümü için hükümet düzeyinde daha aktif bir müdahale beklerken, Suriyeli ithalatçılar ise mevcut ekonomik durumun ticaret üzerindeki olumsuz etkilerini hafifletmek için alternatif çözümler arayışındadır. Ticaret Bakanlığı’ndan edindiğimiz bilgilere göre, Suriye’nin geçici hükümeti ile Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın yapacağı toplantının bu konuyu masaya yatıracağı ve gümrük vergilerinin makul seviyeye çekilmesi yönünde bir karar çıkmasının beklenildiği ifade edilmiştir.
