Suriye’nin Yeni Geçiş Yönetimi ve Tartışmalar

Suriye’nin yeni geçiş yönetiminin başbakanı Muhammed el-Beşir, 10 Aralık 2023’te Şam’daki ilk toplantısına başkanlık etti. Toplantının yapılması, Suriye’nin içindeki siyasi değişimlerin ve gücün yeniden dağılmasının önemli bir simgesi oldu. Başbakan Beşir’in arkasında iki farklı bayrak yer alıyordu; bunlardan biri, ortasında üç kırmızı yıldız bulunan yeşil, beyaz ve siyah renkli Suriye “devrim bayrağı” iken, diğeri ise siyah zeminli büyük harflerle kelime-i tevhid yazılı beyaz bir bayraktı.

Bu beyaz bayrak, Suriye’nin bazı bölgelerini kontrol eden Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) tarafından resmi olarak kullanılmakta ve Taliban’ın 2021’de Afganistan’ı kontrolü altına almasından sonra yeniden yürürlüğe giren formuna benzemektedir. Bu iki bayrağın bir arada sergilenmesi, Suriye’nin yeni yönetiminin Taliban modelini takip edip etmeyeceğine dair spekülasyonları da beraberinde getirdi.

HTŞ ve diğer muhalif silahlı gruplar, Esad yönetiminin 8 Aralık 2023’te düşmesiyle birlikte Suriye’nin kontrolünü ele geçirdi. Bu gelişme, Kasım 2023’ün sonlarında Suriye’nin kuzeybatısındaki İdlib’den güneye doğru ilerlemeleriyle mümkün oldu. HTŞ lideri Ebu Muhammed Colani (artık Ahmed eş-Şera ismini kullanıyor), Suriyelilere, ülke içindeki tüm azınlık mezhepleri temsil edecek bir hükümet olacağına dair güvence vermeye çalışıyor. Ayrıca, insanlara İslam temelli bir yönetim sisteminden korkmamalarını vurguluyor.

Sosyal Medyada Yükselen Tepkiler

Suriye sosyal medyasında bu gelişmeye karşı yüksek bir öfke ve korku dalgası oluştu. BBC Arapça muhabiri Feras Kilani, birçok insanın bu durumdan şoke olduğunu belirtti. Bazı bireyler, bu durumun yeni hükümetin Taliban modelini izleyerek şeriat yasalarına dayanan bir İslam Devleti kurabileceğini gösterdiğini dile getirdi. Suriyeli siyasi aktivist Rami Jarrah, Beşir’in arkasında bir İslam bayrağının sergilenmesinin toplumun geniş kesimlerine yönelik “bir hakaret” olduğunu belirtirken, bu durumdan dolayı hayal kırıklığı yaşayanlar sosyal medyada tepkilerini dile getirdi.

Bazı kişiler, hükümet kurumlarında “devrim bayrağı dışında herhangi bir bayrağın” görülmesine karşı çıktı. Gazeteci Nedal Al-Amari, yaptığı bir paylaşımda, “Baas Partisi’yle işimiz bitti ve başka bir kargaşa döngüsüne girmek istemiyoruz,” ifadesini kullandı. Ancak diğer bazı Suriyeliler, beyaz bayrağın varlığının “zarar” vermediği ve bunun Taliban hükümetinin Suriye’deki modelinin yansıması olmadığını düşündüklerini paylaştılar.

Taliban Bayrağının Anlamı ve İdeolojik Bağlar

Afganistan’daki Taliban, 1996’dan beri aynı bayrağı kullanıyor. HTŞ de bu bayrağı kullanarak İdlib’deki kurumlarda yer almakta. İki grup benzer bayrağı benimsemiş olsa da, üst düzey bir Taliban yetkilisi, bu durumun kopyalamadan ziyade karşılıklı ideolojik bir bağın sonucu olduğunu belirtiyor. Taliban, HTŞ’nin Suriye’deki başarılarını kutlayarak bu durumun ülkede bir “İslami hükümet” kurulacağı umudunu yeniden canlandırıyor.

Taliban destekçileri, Esad’ın yönetimi bırakmasının ardından birçok bölgede kutlamalar düzenleyerek tatlı dağıttılar. HTŞ ve Taliban arasındaki ideolojik yakınlık, bu iki grup arasında özdeşleşme için önemli bir sebep. Üst düzey bir Taliban yetkilisi, Suriye’nin durumu ile Afganistan arasında benzerlikler olduğuna dikkat