Suriye’nin devrik lideri Beşar Esad, 8 gün önce Rusya’nın başkenti Moskova’ya kaçmasının ardından ilk kez açıklama yaptı. Esad, sosyal medyada yayımladığı açıklamasında, isyancıların gerçekleştirdiği askeri harekatın ardından ordunun çökmesine ve Rusya’nın isteği üzerine Suriye’den ayrılmasına işaret etti. Bu durum, Esad’ın siyasi geleceği hakkında birçok spekülasyonun ortaya çıkmasına yol açtı ve halk arasında paniğe neden oldu.
Esad, Telegram hesabında Arapça ve İngilizce olarak yaptığı paylaşımda, istifa etmeyi veya sığınma başvurusunda bulunmayı önceden planlamadığını vurguladı. Sözlerine, isyancıların başkent Şam’ı kontrol altına almasıyla birlikte, “muharip operasyonları denetlemek” amacıyla Lazkiye’deki Rusya’ya ait Hmeymim Hava Üssü’ne gittiğini belirtmekle devam etti ve orada Suriye ordusunun mevzilerini terk ettiğine tanık olduğunu kaydetti.
Esad, üsse insansız hava araçlarıyla düzenlenen saldırıların sayısının arttığını ve bu gelişimin Rus yetkilileri tarafından kendisinin Moskova’ya götürülmesi kararını almak zorunda bıraktığını ifade etti. Üssü terk etmenin o koşullar altında mümkün olmadığını belirten Esad, Rusya’nın Hmeymim Üssü’nden 8 Aralık Pazar akşamı acil bir tahliye uçuşu talep ettiğini duyurdu.
Esad, açıklamasında, “Bu, Şam’ın düşmesinden bir gün sonra, nihai askeri mevzilerin çökmesi ve bu sonuçta devletin tüm kurumlarının felç olmasının ardından gerçekleşti. Olaylar sırasında istifa etmeyi veya sığınma başvurusunda bulunmayı asla düşünmedim. Herhangi bir kişi ya da kurum da böyle bir teklifte bulunmadı.” ifadelerine yer verdi. Ayrıca, “Devlet terörizmin pençesine düştüğünde ve anlamlı bir katkı sağlama yeteneği kaybolduğunda, her tür mevki geçersiz hale gelir.” şeklinde değerlendirmelerde bulundu.
Son günlerde Suriye’de Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) liderliğindeki muhalif grupların, 12 günde ülke genelinde kontrolü sağlaması, muhaliflerin 8 Aralık’ta Şam’a girmesiyle tesadüf etti. Başbakan Muhammed Gazi el-Celali’nin, Beşar Esad’ın nerede olduğuna dair herhangi bir bilgiye sahip olmadığını açıklaması, Esad’ın Suriye’den kaçtığına dair spekülasyonları artırdı. Öte yandan, Rus medyası 9 Aralık’ta Rusya’nın Esad’a sığınma hakkı verdiğini duyurdu, bu da Esad’ın geleceğine dair endişeleri artıran bir unsur oldu.
Muhalif gruplar, ülkede geçiş hükümeti kurmaya çalışırken, HTŞ’nin 2011 yılında Nusra Cephesi ismiyle başladığı görevini, 2012 yılında El Kaide’ye bağlı olarak sürdürdüğü, ancak 2016 yılında bu bağlantıyı kopardığı belirtiliyor. Şu anda HTŞ, Birleşmiş Milletler, ABD, İngiltere ve Türkiye gibi birçok ülkenin “terör örgütleri” listesinde yer almakta. HTŞ lideri Ahmed el-Şara’nın, farklı dini ve etnik gruplara tolerans gösterme sözü vermesi ise, geçmişteki cihatçı faaliyetleri nedeniyle eleştiri ve kuşkuyla karşılanmaktadır.
