Sibirya’da son zamanlarda ortaya çıkan kendi kendine patlayan kraterler, bilim dünyasında büyük bir merak konusu haline geldi. Bu fenomen üzerine çalışan Cambridge Üniversitesi’nden kimya mühendisi Ana Morgado ve ekibi, bu patlamaların arka planında yatan nedeni araştırdı. Onların bulgularına göre, yer altındaki metan gazı, permafrostun (donmuş toprak) üst katmanında baskı oluşturarak büyük patlamalara yol açıyor.
Permafrost katmanının derinliklerinde, metan gazı içeren “metan hidratlar” ve tuzlu suyla dolu “kriyopeg” adlı cepler bulunduğu da belirtiliyor. İklim değişikliği nedeniyle sıcaklıkların artması sonucu bu üst katmanlar çözülmeye başlıyor ve bu süreç içerisinde tuzlu su ile metan hidratı arasında çatlaklar oluşuyor. Sonuç olarak, gaz hızla yüzeye çıkarak büyük bir patlama gerçekleştirdiğinde devasa kraterler oluşuyor.
Bazı bilim insanları ise bu teoriyi sorguluyor. Moskova’daki Skolkovo Bilim ve Teknoloji Enstitüsü’nden Evgeny Chuvilin, permafrostun kalın ve buz açısından zengin bir yapıdığından, suyun bu sağlam katmanları aşmasının zor olduğunu ifade ediyor. Chuvilin, patlamaların daha çok yüzeyde sıkışmış gazın aniden serbest kalması sonucu meydana gelebileceğini savunuyor.
Bilim insanları, Sibirya’daki kraterlerin artışının iklim değişikliğiyle doğrudan alakalı olabileceği konusunda hemfikir. Bu olayların sadece uzak bölgeleri değil, aynı zamanda çevredeki yerleşim alanlarını ve enerji tesislerini de etkileyeceği konusunda uyarıda bulunuyorlar. Özellikle patlamaların atmosfere saldığı metan gazının, güçlü bir sera gazı olması nedeniyle küresel ısınmayı daha da hızlandırabileceği belirtiliyor.
Araştırmalar, iklim değişikliğinin ve permafrost çözülmesinin kutup bölgelerinde oluşturabileceği tehlikeleri somut bir şekilde gözler önüne seriyor. Bilim insanları, iklimin hızla değiştiğini ve insan aktivitelerinin dünya üzerindeki etkilerinin büyüdüğüne dikkat çekerek, gelecekte daha fazla krater patlaması olabileceği konusunda uyarıyor. Özellikle bu durum, sadece çevresel açıdan değil, aynı zamanda insan yerleşimleri ve enerji üretim tesisleri için de ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Gelecek yıllarda iklim değişikliğiyle birlikte bu tür ani ve beklenmedik patlamaların sıklığının artması muhtemeldir.
