Tahran’daki Protesto: İslam Azad Üniversitesi’nde Olaylar
2 Kasım 2023 tarihinde İran’ın başkenti Tahran’daki İslam Azad Üniversitesi’nin kampüsünde meydana gelen bir olay, ülke genelinde geniş çaplı tepkilere yol açtı. Bu olay, bir genç kadının iç çamaşırlarıyla kampüste dolaşması ve ardından tutuklanması ile ilgili paylaşılan videolarla başladı. Videolar sosyal ağlarda 2 Kasım’dan bu yana büyük bir yankı uyandırdı.
Videolar, kadının neden soyunduğuna dair çok çeşitli yorumların yapılmasına yol açtı. BBC Farsça servisi, bu videoların üniversitenin Bilim ve Araştırma Bölümü’nün yakınlarında çekildiğini doğruladı ve olayla ilgili olarak tanıklarla röportajlar gerçekleştirdi.
Videoların İçeriği
Paylaşılan videolar, bir genç kadının Bilim ve Araştırma Bölümü bloklarının merdivenlerinde iç çamaşırlarıyla oturduğunu ve çevresindeki güvenlik görevlileriyle tartıştığını gösteriyor. Ancak bu tartışmanın detayları net bir şekilde duyulamıyor. Başka bir videoda, kadın kampüste yürürken görülüyor ve vücut hareketleriyle şortunu çıkardığı anlaşılıyor. Olay yerine gelen Ahlak Polisi’nin müdahalesi de videolarda yer alıyor; bir grup polis kadını araca bindirmeye çalışıyor.
Olayın Yorumlanması
İran dışındaki medya organları, kadının eylemini zorunlu başörtüsü kuralına ve üniversite güvenlik görevlilerinin muamelesine karşı bir protesto olarak değerlendiriyor. Bu haberlerin çoğu, İran’daki öğrenci hareketlerine ait Amir Kabir adlı haber bülteninden yayımlanan bilgileri temel alıyor. Bülten, kadının Besic adlı İslam Devrimi Muhafızları’nın gönüllü gençlerinden biri tarafından taciz edildiğini ve güvenlik güçleri tarafından kıyafetlerinin yırtıldığını iddia etti. Sonrasında kadın, tüm kıyafetlerini çıkararak protestoya başlamıştı.
Tanıkların Beyanları
Olayın tanıklarından biri, genç kadının elinde cep telefonuyla sınıflara girdiğini ve sanki öğrencileri videoya çekiyormuş gibi davrandığını belirtti. Bu duruma itiraz eden bir profesör, durumu anlamak için bir öğrencinin peşinden gitmesini istemiş. Tanıklardan bir diğeri, kadının kıyafetlerini çıkardığını ve “sizi kurtarmaya geldim” dediğini aktardı. Ancak, görünüşe göre kadınla polis arasında herhangi bir tartışma yaşanmamıştı. Tanıkların ifadelerine göre, genç kadının kıyafetlerini çıkarma eylemi, hiçbir akademik çatışmanın öncesinde gerçekleşmedi.
Üniversite Yönetiminin Tepkisi
Azad Üniversitesi Halkla İlişkiler Müdürü Amir Mahcub, sosyal medyada yaptığı bir paylaşımda kadın ve üniversite güvenliği arasında bir çatışma yaşandığını yalanladı. Mahcub, kadının fiziksel durumunun iyi olduğunu bildirerek “Soruşturmalar, zihinsel sorunları nedeniyle sınıf arkadaşlarını ve öğretmenini videoya çekmeye başlamış olduğunu gösteriyor” şeklinde bir açıklama yaptı. Ayrıca, üniversitenin basınında geçirdiği olayın ardından kadının ağır zihinsel sorunlar yaşadığı ve bir sağlık merkezine sevk edildiği yönünde bilgiler yer aldı.
Uluslararası Tepkiler
Birleşmiş Milletler’in İnsan Hakları Özel Raportörü ve Uluslararası Af Örgütü, genç kadının gözaltına alınmasına sert tepki gösterdi. Uluslararası Af Örgütü’ne göre, İranlı yetkililerin genç kadını derhal serbest bırakması gerektiği ve gözaltında maruz kaldığı cinsel şiddet iddialarının bağımsız bir şekilde araştırılması gerektiği açıklandı. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi’nin İran özel raportörü Mai Sato ise bu olayı ve yetkililerin tepkilerini yakından takip edeceğini bildirdi.
Bu olay, İran’daki kadın hakları mücadelesinin semboller
