Paris Olimpiyatları’nda Kadınların Eşit Temsiliyet Mücadelesi
Kadınlar, spor dünyasında yer edinmek için çok çaba sarf etti. 100 yıl önceki Paris Olimpiyat Oyunları’nda kadın sporcuların ilk kez oyunlara katılmasına izin verildi. Paris 2024’te ise kadın sporcuların oranı yüzde 50’ye ulaşarak ilk kez eşitlik sağlandı. Ancak eşitsizlik hâlâ devam ediyor, dolayısıyla mücadele de etkin bir şekilde devam ediyor.
2024 Paris Olimpiyatları, kadın ve erkek sporcuların eşit sayıda olduğu ilk oyun olma özelliği taşıyor. Oyunlarda toplamda 329 madalya olacak. Bu, kadınlar için 152, erkekler için 157 ve karma cinsiyetli olanlar 20 olarak dağılıyor. Olimpiyat tarihinde ilk kez, kadınlar maratonu Paris Oyunları’nda kapanış töreni gününde gerçekleşecek. Bu etkinlik geleneksel olarak erkekler maratonuna ayrılmıştı.
Bu yıl, antrenörlerin yüzde 42’si kadın. Bu, 10 yıl önceki Olimpiyatların yaklaşık iki katı. Uluslararası Olimpiyat Komitesi’nin (IOC) icra kurulunun yüzde 33’ü, komisyonlarının ise yüzde 42’si kadınlar tarafından yönetiliyor. Bu pozisyonlar, medya kapsamı politikaları gibi cinsiyet temsiliyetini etkileyen kararlar alma yetkisine sahip.
Paralimpikler hâlâ yolun başında. Kadın Sporları Vakfı’nın raporuna göre Tokyo oyunlarında sporcuların yüzde 42’si kadındı. 2024 Paris Paralimpik Oyunları’na baktığımızda, sporcuların yine yüzde 42’si kadın, yüzde 8 ise cinsiyet serbest olarak işaretlenmiş.
Minnesota Üniversitesi’nde spor, medya ve cinsiyet üzerine araştırmalar yapan Dr. Dunja Antunovic, NPR’ye verdiği görüşte şunları söyledi: “Katılım açısından cinsiyet eşitliğine ulaşma konusundaki bu tür genel anlatılar, büyük farklılıkları göz ardı ediyor ve bu durumu elde edilmiş bir hedef olarak kabul etmemizi teşvik ediyor. Bazı delegasyonlar Olimpiyatlara hiç kadın getirmedi.”
Purdue Üniversitesi profesörü Cheryl Cooky ise PBS’e Oyunlar’da pozitif cinsiyet eşitliği anlatısının Kuzey Küresel bir bakış açısıyla eğimli olduğunu kabul etmenin önemli olduğunu belirterek “Diğer ülkeler, Batı’da kadın sporcular için gördüğümüz kitlesel destek ve kutlamayı yaşamıyor olabilirler” dedi.
Bu yıl Paris’te Afganistan’ı üç kadın sporcu temsil etse olsa da kadınların spor yapmasını yasaklayan Taliban hükümeti sadece üç erkek sporcuyu tanıyor. Ülkenin kadın sporculara karşı düşmanlığı nedeniyle, IOC’nin Afganistan’a takım oluşturmasına izin verme kararı, cinsiyet eşitliği hedeflerini baltaladığı gerekçesiyle eleştiriler aldı.
Eski Afgan judocu ve Olimpiyat sporcusu Friba Rezayee, New York Times’ta “Onların Afganistan için yarışmalarına izin vererek IOC sadece Olimpiyat değerlerine olan taahhüdünü baltalamakla kalmıyor, aynı zamanda Taliban’ın tanınmamış rejimine meşruiyet kazandırıyor” diye yazdı.
2024 Paris Olimpiyatı, kadın sporcuların eşit temsiliyeti ve cinsiyet eşitliği konusundaki devam eden mücadeleyi gözler önüne seriyor. Kadın sporcuların başarısı ve karşılaştıkları zorluklar, sadece spor dünyasında değil, toplumun geneli için de önemli dersler içeriyor. Eşitlik mücadelesi, sadece sayıların eşitliğiyle değil, aynı zamanda adil ve kapsayıcı bir spor kültürünün oluşturulmasına dek sürecek.
Kadınların Olimpiyat Yolculuğu
• 1896: Atina’da yapılan ilk modern olimpiyat oyunlarına kadın sporcu katılmadı.
• 1900: Paris Olimpiyatına ilk kez kadın sporcular da katıldı. Sporcuların 22’si kadındı.
• 1964: Tokyo Olimpiyatında kadın sporcu oranı %13 oldu.
• 1984: Los Angeles’ta yapılan oyunlara kadınlar %23 oranında katılım sağladı.
• 1996: Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC), kadınların olimpiyatlara daha fazla katılması için çalışmalarda bulunmaya başladı.
• 2012: Londra Olimpiyatı, her ülkenin en az bir kadın katılımcı göndermesi üzerine ‘Kadın Olimpiyatları’ olarak adlandırıldı.
• 2012: Açılış Töreni’nde bir erkek ve bir kadın sporcunun bayrağı birlikte taşımasına imkan veren kural değişikliğinin üzerine, ertelenerek 2021’de yapılan oyunlarda Milli Olimpiyat Komitelerinin yüzde 91’inde bayrak taşıyıcısı kadın oldu.
• 2022: Bu tarih itibarıyla IOC’un %50’si kadınlardan oluşuyor.
• 2024: Paris Olimpiyatları, modern olimpiyat tarihinde ilk kez eşit sayıda kadın ve erkek katılımcı sayısına ulaştı.
Paris Oyunları’na katılan kadın sporcuların oranı: %50
Kadın sporlarının izlenme oranı: %70
Kadın sporcular sosyal medyada erkek sporculardan %14 daha fazla takip ediliyor.
2022 yılında spor medyasında kadın sporlarına verilen yer: %16
