Araştırmacılar, Ay’ın güney kutbu yakınlarında, uzak tarafında bulunan Schrödinger Krateri’nden yayılan iki büyük kanyonu inceledi. Vallis Schrödinger ve Vallis Planck adı verilen bu yapılar, Ay yüzeyinde Büyük Kanyon’a benzer çarpıcı jeolojik izler bırakıyor. Bu kanyonlar, Ay yüzeyinin malzeme hareketlerine ve çarpma olaylarının sonuçlarına dair paha biçilmez bilgiler sunmaktadır.
10 DAKİKADA OLUŞMUŞ OLABİLİR
Bilim insanları, Ay yüzeyinin fotoğraflarını analiz ederek bu vadilerin nasıl oluştuğunu anlamaya çalıştı. Elde edilen veriler, vadilerin devasa bir göktaşı çarpması sonucu oluştuğunu göstermektedir. Ancak bu çarpışma, Dünya’daki süreçlerden farklı olarak milyonlarca yıl değil, sadece 10 dakika içinde bu vadileri yaratmış olabilir. Bu, gökcisimlerinin oluşumu ve evrimi konusunda önemli bir bilgidir.
Elde edilen verilere göre, çarpışma sırasında 130 küresel nükleer silah envanterine eşdeğer bir enerji açığa çıkmıştır. Ayrıca, çarpmanın asimetrik olduğu, yani etkilerin büyük kısmının Ay’ın güney kutbundan uzağa dağıldığı belirlenmiştir. Bu bulgular, çarpmanın sürüklendiği malzemelerin hareketliliği ve dağılımının nasıl gerçekleştiği üzerinde de önemli bilgiler sağlar.
Araştırmacılar, vadilerin oluşum sürecini anlamak için çarpmanın yaydığı malzemelerin hareketlerini geriye doğru modelledi. Sonuçlar, göktaşından fırlayan materyalin saatte yaklaşık 4 bin 600 km/h hızla Ay yüzeyine çarptığını gösterdi. Bu çarpma hızı, gökcisimleri ile çarpışmaların etkisini ve oluşacak jeolojik yapıları anlamada kritik öneme sahiptir.
NASA’nın 2027’de gerçekleştirmeyi planladığı Artemis III görevi, Ay’ın güney kutbu bölgesine iniş yapacak. Astronotların tam olarak nereye ineceği kesinleşmese de, bu araştırmalar Schrödinger çarpmasının etkilerinin Artemis iniş noktalarına yayılmadığını ortaya koyuyor. Bu durum, astronotların Ay’ın daha derin ve eski minerallerine ulaşma şansı bulabileceği anlayışını güçlendiriyor.
Araştırmacılar, Artemis ekibinin Ay yüzeyinde yapacağı incelemelerin, bu dev çarpışmanın zamanlaması ve etkileri hakkında yeni bilgiler sağlayacağını düşünmektedir. Bu bulgular, Ay’ın tarihini ve evrimsel sürecini anlamamıza büyük katkı sağlayacaktır. Schrödinger çarpışmasının 3.8 milyar yıl önce gerçekleştiği tahmin ediliyor. O dönemde, Ay ve diğer gök cisimleri, çok daha fazla asteroid bombardımanına maruz kalıyordu ve bu süreç, Ay’ın yüzeyinde bu tür jeolojik yapıların oluşumunu tetikleyebilmiştir.
