Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2025 yılı Ocak ayına ilişkin İktisadi Yönelim İstatistikleri ve Reel Kesim Güven Endeksi verilerini kamuoyuyla paylaştı. Bu rapor, imalat sanayisinde faaliyet gösteren toplam 1745 işyerinin yanıtlarının değerlendirilmesiyle oluşturulmuş olan İktisadi Yönelim Anketi sonuçlarına dayanmaktadır.
Buna göre, Reel Kesim Güven Endeksi, Ocak ayında önceki aya göre 1,8 puan artış göstererek 100,9 seviyesine ulaşmıştır. Ancak, mevsimsellikten arındırılmış reel kesim güven endeksi, 0,1 puan azalarak 102,6 olarak kaydedilmiştir. Bu durum, ekonomik dinamiklerin dalgalı bir seyir izlediğine işaret ediyor.
Endeksi oluşturan anket sorularının yayılma endeksleri incelendiğinde, sabit sermaye yatırım harcaması, gelecek üç aydaki ihracat siparişi miktarı, mevcut mamul mal stoku, mevcut toplam sipariş miktarı ve önümüzdeki üç aydaki üretim hacmine dair değerlendirmelerin endeksin artışında etkili olduğu gözlemlenmiştir. Diğer yandan, son üç aydaki toplam sipariş miktarı, gelecek üç aydaki toplam istihdam ve genel gidişatla ilgili değerlendirmelerin ise azalış yönünde etkilediği belirlenmiştir.
Son üç ayda yaşanan durumları ele aldığımızda, üretim hacmi, iç piyasa siparişi ve ihracat siparişi miktarındaki düşüşü bildirenlerin sayısının arttığı görülmüştür. Mevcut toplam siparişlerin mevsim normallerinin altında olduğu, mevcut mamul mal stoklarının ise mevsim normallerinin üstünde seyrettiği belirtildi. Bu durum, iş dünyasında artan bir belirsizlik iklimi yaratmaktadır.
Gelecek üç aya yönelik değerlendirmelerde ise, üretim hacmi, ihracat siparişi ve iç piyasa siparişi miktarında artış bekleyenlerin sayısında bir artış gözlemlenirken, gelecek üç aydaki istihdam beklentileri azalış yönünde şekillenmiştir. Ayrıca, gelecek 12 ay boyunca sabit sermaye yatırım harcamasıyla ilgili artış beklentileri güçlenmiştir. Bu durum, işletmelerin geleceğe dair daha karamsar bir bakış açısına sahip olduğunu göstermektedir.
ÜFE BEKLENTİSİ YÜZDE 41,2’YE GERİLEDİ
Ortalama birim maliyetlerin gelecek üç ayda artabileceğini düşünenlerin yanı sıra, son üç ayda maliyetlerde artış olduğunu ifade edenlerin sayısındaki artış dikkat çekicidir. Ayrıca, gelecek üç aydaki satış fiyatlarına ilişkin artış beklentisinin de yükseldiği gözlemlenmiştir. Yıllık Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) beklentisi, 2025 yılı Ocak ayında 3,8 puan azalarak yüzde 41,2 seviyesine gerilemiştir.
Ankete katılan iş yerlerinin yüzde 52,9’u, üretimlerini kısıtlayan herhangi bir faktör belirlemediğini belirtirken, yüzde 14,6’sı talep yetersizliğinin en önemli kısıtlama faktörü olduğunu ifade etmiştir. Talep yetersizliğini, iş gücü yetersizliği, ham madde-ekipman yetersizliği, mali imkansızlıklar ve diğer faktörler takip etmiştir.
İçinde bulundukları sanayi dalındaki genel gidişat hakkında geçen aya göre daha karamsar bir bakış açısına sahip olduklarını belirtenlerin sayısının arttığı gözlemlenmiştir. Bu durum, Türkiye’nin imalat sanayinin mevcut ekonomik koşullar altında kanaatlerindeki olumsuzlukları ve belirsizlikleri gözler önüne sermektedir.
